مبانی نظری هنرهای تجسمی (Dec 2021)
تبارشناسی کیمیای اسلامی در تناظر علم و هنر
Abstract
کیمیا یکی از مهم ترین شاخه های علوم غریبه است. در فرهنگ امروزی، کیمیاگری با جنبه ای سحرآمیز در اذهان تداعی می‌گردد؛ اما پیش‌تر این‌گونه نبوده است. زوایای پنهان و رازآمیز کیمیاگری با قدمتی باستانی، سبب گستردگی مفاهیم و در نتیجه، ابهام آن گشته است. با مطالعه تاریخ، اهمیت جایگاه کیمیا در شاکلهِ تمدن ها احراز می شود؛ زیرا از ابتدای خلقت تا به امروز پا به پای بشریت همراه بوده، جلوه های متنوعی چه مادی و چه معنوی از خود نشان داده و شاخه های متعدد علوم از آن منشعب شده است. این‌که کیمیا چه ماهیتی داشته و نسبت آن با علم و هنر چه بوده، پرسش این پژوهش است. با توجه به این‌که شناخت کیمیا و دست‌یابی به جایگاه آن در تمدن بشری هدف اصلی این پژوهش است، در این مقاله، منابع تاریخی و پژوهشی به روش کتابخانه ای جمع آوری شده اند. مطالعه متون کیمیاگری با رویکرد میان رشته ای و شیوه توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. در مقایسه ویژگی های چند جانبهِ کیمیا می‌توان نتیجه گرفت که، با این‌که کیمیاگری ابتدا، علم است و بعد، در هنر ریشه دارد، اما در دوره اسلامی به دلیل بُعد معنوی، به هنر نزدیک‌تر می‌باشد و دو وجهی بودن، کیمیا را متمایل به هنر می‌کند تا علم مادیگرا. هم‌چنین، کیمیا نه تنها فراتر از شاخه علم و هنر بوده، بلکه شکلدهنده عرفان در تمدن های بشری است.
Keywords
