تحلیل رابطه ما بین سرمایه‌های معیشتی و تاب آوری مناطق روستایی در مقابل خشکسالی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان اردبیل)

Abstract

کاهش آسیب­ پذیری روستائیان از طریق افزایش سطح تاب­ آوری و ارتقای انعطاف­ پذیری در برابر پیامدهای طبیعی ازجمله خشکسالی می­تواند یکی از ویژگی­ های مدیریت، برنامه ­ریزی و توسعه باشد که از طریق شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تقویت تاب­­آوری امکان­پذیر است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین سرمایه معیشتی و تاب­ آوری در مقابل خشکسالی انجام گردیده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری 36 روستای دارای دهیاری بخش مرکزی شهرستان اردبیل با 8151 خانوار است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 367 نفر برآورد گردید و به‌تناسب تعداد جمعیت هر روستا بین آن‌ ها تقسیم گردید. جهت گردآوری داده ­های مورد نیاز از دو روش کتابخانه­ ای و میدانی استفاده گردید. به‌منظور تحلیل موضوع و تنظیم پرسشنامه چهارچوبی از پنج شاخص سرمایه معیشتی در قالب 46 گویه و پنج شاخص تاب­ آوری در قالب 30 گویه انتخاب و تدوین شد. روایی صوری پرسشنامه به‌وسیله پانل متخصصان و کارشناسان مورد تأیید قرار گرفت. میزان پایایی کل نیز به‌وسیله آلفای کرونباخ 89/0 برآورد گردید. نتایج حاصل از یافته­ های پژوهش نشان می­دهد بین سرمایه معیشتی و تاب­ آوری در مقابل خشکسالی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی بیشترین تأثیر را در تاب­آوری در مقابل خشکسالی دارند.

Keywords

• سرمایه‌های معیشتی
• تاب آوری
• مخاطرات طبیعی
• خشکسالی
• شهرستان اردبیل