Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Dec 2017)

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ TABANLI MANTIKSAL REGRESYON YÖNTEMİ KULLANILARAK ÇUBUK-KALECİK (ANKARA) ŞABANÖZÜ (ÇANKIRI) ARASININ HEYELAN DUYARLILIK DEĞERLENDİRMESİ

  • Hasan ELMACI,
  • Senem TEKİN,
  • Nail ÜNSAL

DOI
https://doi.org/10.19111/bulletinofmre.306692
Journal volume & issue
no. 155
pp. 175 – 186

Abstract

Read online

Heyelanlar dünyada olduğu gibi ülkemizde de özellikle belli bölgelerde sıkça meydana gelmekte olup, zaman zaman doğal afete dönüşmekte ve önemli ölçüde sosyo-ekonomik kayıplara sebep olmaktadır. Bu çalışmada, Çubuk-Kalecik (Ankara) ile Şabanözü (Çankırı) arasında 2360 km2’lik bölgede heyelan duyarlılık çalışması gerçekleştirilmiştir. Heyelan Envanter Haritasına göre, çalışma alanının % 5,16’sı heyelanlı alanlardan oluşmaktadır. Mevcut heyelanların hareket tipi genel olarak dairesel kayma şeklinde gözlenmektedir. MTA tarafından hazırlanan, Türkiye Heyelan Envanter Haritası veri tabanına göre çalışma alanında 876 adet heyelan bulunmakta ve 122 km2’lik alan kaplamaktadır. Heyelanları hazırlayıcı faktörler olarak; litoloji haritası, arazi kullanımı, sayısal yükseklik modeli, yamaç eğimi, düzlemsel, kesit, teğetsel yamaç eğrisellikleri, pürüzlülük indeksi, nehir aşındırma gücü indeksi ve topoğrafik nemlilik indeksi dikkate alınmıştır. Heyelan duyarlılık değerlendirmesi çok değişkenli istatistiksel yöntemlerden biri olan mantıksal regresyon yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel değerlendirmede haritalama ünitesi olarak 25x25 m’lik pikseller kullanılmıştır. Elde edilen heyelan duyarlılık haritasi olasılık değerleri 5 farklı sınıf aralığında değerlendirilmiştir. Duyarlılık haritalarının performans değerlendirmeleri ise Alıcı işletim karakteristik (ROC) ve başarı-tahmin eğrileri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. ROC eğrileri altında kalan alan 0,794 olarak elde edilmiştir. Duyarlılık haritasında, yüksek ve çok yüksek duyarlı bölgeler çalışma alanın % 27’sine karşılık gelmektedir. Heyelanların ise % 78’i orta, yüksek ve çok yüksek duyarlı bölgelerde yeralmaktadır. Yüksek performansa sahip olan bu duyarlılık haritası, bölgede yapılacak üst ölçekli planlama çalışmalarına önemli katkı sağlayacaktır.

Keywords