Fabrykowanie i fałszowanie badań naukowych – wyzwanie dla ustawodawcy czy nieistotny problem?

Abstract

Artykuł porusza problem fabrykowania i fałszowania badań naukowych w kon­tekście roli, jaką ustawodawca może odegrać w zwalczaniu tego zjawiska. Prawodawca może ustanowić jednostki organizacyjne przeznaczone do walki z nierzetelnością w nauce wyposażone przykładowo w kompetencje do prowadzenia postępowań wyjaśniających czy rekomendowania kar. Naukowiec dopuszczający się takich prze­winień może spotkać się nie tylko z odpowiedzialnością dyscyplinarną, ale rów­nież cywilną, administracyjną czy karną. W artykule przedstawiono wyniki badań ankietowych, w których zapytano 70 polskich nauczycieli akademickich o ich opinię w sprawie roli ustawodawcy w przeciwdziałaniu fabrykacjom i fałszerstwom w nauce. Wyniki ankiety pokazują m.in., że respondenci w większości popierają odpowiedzialność dyscyplinarną za tego rodzaju przewinienia (81%), a także uważają, że ustawodawca powinien zwalczać to zjawisko miękkimi środkami, np. promu­jąc kodeksy etyki naukowej (70%). Połowa ankietowanych chce penalizacji takich zachowań. Zdaniem niemal połowy respondentów polski ustawodawca nie przeciw­działa skutecznie tego rodzaju przewinieniom.

Keywords

• nauka
• nierzetelność w nauce
• fabrykowanie i fałszowanie badań naukowych
• odpowiedzialność prawna pracowników naukowych