مطالعات جغرافیایی مناطق خشک (Apr 2023)
ارزیابی تأثیرات و پیامدهای اجتماعی راه‌اندازی سایت معدنی و کارخانه فرآوری در حوزه شهرستان تفتان
Abstract
هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیرات و پیامدهای اجتماعی یک اقدام توسعه‌ای، در جنوب شرقی ایرانی است. این اقدام، ناظر به احداث یک معدن پلی‌متال در تفتان جنوبی است.روش و داده: به لحاظ روش‌شناختی این پژوهش را باید یک مطالعه تحلیلی- تبیینی و مبتنی بر نوعی رویکرد کیفی دانست. لذا از روش مطالعه میدانی و تکنیک‌هایی همچون مشاهده، مصاحبه و تحلیل ذی‌نفعان برای گردآوری داده‌ها، و تکنیک تحلیل مضمون برای تحلیل آن‌ها استفاده شده است.یافته‌ها: به‌زعم اکثر ذی‌نفعان درگیر، مواردی همچون هم‌سویی اقدام با طرح‌های توسعه پایدار منطقه‌ای؛ تعدیل بیکاری و ایجاد زمینه‌های اشتغال با ثبات؛ تحقق امنیت پایدار؛ مهاجرت معکوس؛ و البته انتفاع دیگر بخش‌های عمومی و خدمات‌رسان در منطقه، از جمله پیامدهای مثبت این طرح قلمداد می‌شود. در برابر، مواردی نظیر تغییر الگوهای سنتی معیشت؛ آسیب دیدن باغ‌ها یا مزارع و مساکن در حریم معدن؛ تهدید سلامتی بومیان محلی؛ از بین رفتن منظره طبیعی روستاها و تهدیدات زیست‌محیطی؛ و به ویژه تشدید تنش‌های محلی و بین‌گروهی، از جمله پیامدهایی است که خاصه بومیان محلی و نمایندگان آن‌ها احتمال می‌دهند در پی این اقدام، روی دهد. در این بین، باید تأکید داشت که ناشناختگی و ابهام جامعه محلی نسبت به این پروژه، از زمینه‌های اصلی تشدید نگرانی‌ها در سطح جامعه مذکور است.نتیجه‌گیری: احداث معدن، بیم و امیدهایی را موجب می‌شود. جهت مدیریت این بیم و امیدها، توجه به چهارچوب‌ها یا نظامِ ذهنی و معنایی بومیان ضروری است.نوآوری، کاربرد نتایج: مطالعه حاضر از معدود مطالعاتی است که در حوزۀ ارزیابی تاثیرات اجتماعی احداث معدن به زبان فارسی انجام شده است و امید می‌رود که سرآغازی برای پژوهش‌های بیش‌تر در این حوزه باشد.
Keywords
