تاثیر محدودیت رطوبتی بر عملکرد و توزیع ماده خشک بین اندام های هوایی و ریشه تک بوته ژنوتیپ های تریتیکاله (Triticosecale×Wittmack)تحت شرایط کنترل شده

Abstract

به منظور بررسی اثرات محدودیت رطوبتی برعملکرد و توزیع ماده خشک بین اندام های هوایی و ریشه ژنوتیپ های تریتیکاله (Triticosecale×Wittmack)، این آزمایش در سال1388 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل میزان رطوبت قابل دسترس خاک در دو سطح شاهد و تنش (به ترتیب آبیاری پس از تخلیه 50 و 75 درصد رطوبت قابل استفاده در منطقه ریشه) و چهار ژنوتیپ تریتیکاله (8-82-ET، 15-82-ET، 17-79-ETو92-Junillo) بودند که به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمار محدودیت رطوبتی سبب کاهش معنی دار (01/0>P) عملکرد دانه به مقدار 32 درصد شد، اما اثر ژنوتیپ و اثر متقابل تیمارها تاثیر معنی داری در عملکرد نداشتند.وزن خشک کل اندام های هوایی، وزن خشک ساقه و برگ و نیز سنبله با اعمال تیمار محدودیت رطوبتی کاهش یافتند. اعمال تیمار محدودیت رطوبتی سبب کاهش معنی دار ( 01/0>P) عمق نفوذ ریشه گردید، بطوریکه تیمار محدودیت رطوبتی سبب حدود 16 درصد کاهش در عمق نفوذ ریشه شد. همچنین ژنوتیپ و برهمکنش محدودیت رطوبتیو ژنوتیپ تاثیر معنی داری (بترتیب 05/0>P و 01/0>P) بر عمق نفوذ ریشه داشتند. وزن خشک ریشه تحت تاثیر تیمارهای محدودیت رطوبتی و ژنوتیپ قرارگرفت (01/0>P) اما اثر متقابل ژنوتیپ و محدودیت رطوبتیبر این صفت معنی دار نبود. اعمال تیمار محدودیت رطوبتی سبب حدود 46 درصد کاهش در وزن خشک ریشه گردید. سطح کل ریشه نیز تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی و اثر متقابل آنها قرار گرفت. نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک اندام های هوایی تحت تاثیر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ و محدودیت رطوبتی قرار گرفت (01/0>P)، اما تیمار محدودیت رطوبتی بر این صفات اثر معنی دار آماری نداشت. در نهایت نتایج نشان داد که ژنوتیپ 8-82-ET ضمن اینکه از خصوصیات رشدی بهتری در شرایط محدودیت رطوبتی برخوردار بود، شاخص حساسیت به تنش (DSI) کمتری نیز داشت که نشان دهنده حساسیت کمتر و احتمالاً پایداری بیشترعملکرد این رقم در شرایط محدودیت رطوبتی می باشد.

Keywords

• پایداری
• رشد ریشه
• شاخص حساسیت به تنش
• نسبت ریشه به ساقه