TARİH, TARİHÇİLİK ve TARİHYAZIMI ÜZERİNE BAZI GÖZLEMLER

Abstract

Çoğu edebiyat eleştirisi alanından gelen postmodernist teorisyenler; tarihçiliği (ya da tarihyazımını), bir anlatı sanatı olarak ele aldılar ve kanıtı retoriğin bir parçası olarak değerlendirdiler. Buna göre, “tarihyazımı”, bir metni kurgulamak-sahnelemek-sunmak gibi görecelik üzerine inşa-icat edilen bir anlatı/metin kurgusudur. Buna karşı verilen cevap; “tarih”in, bir kurgu türü olarak düşünüldüğünde, geçmiş üzerine bilimsel bir çalışma yapmanın da imkânı kalmadığına dairdir. Bir sosyalbilim alanı olan “tarihçilik” mesleğinin kendine özgü bilimsel araştırma yöntemleri vardır. Tarihçi, metin kategorilerini kendi keyfine göre değil, bir kuramsal perspektiften beslenerek ve kanıtlarla ilişkilendirerek metinlerarası ilişkiler, bağlamsal değerlendirmeler vb. içinde sorgulardan geçirdikten sonra metni inşa eder. Bu metin “gerçeklik etkisi”ni amaçlayan, “retorik”sel bir metin değil, tarihsel gerçekliği bulmayı hedefleyen “kanıt”sal bir metindir. Bu makalede, tarih, tarihçilik ve tarihyazımı üzerine; ilgili literatürün kavram havuzunu oluşturan “anlatı”, “retorik” ve “kanıt” terimleri ile ilişkili olarak, genel bir değerlendirme yapacağız.

Keywords

• historiography
• narrative
• rhetoric
• evidence
• tarihçilik
• tarihyazımı
• anlatı
• retorik
• kanıt