مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی (Sep 2022)
ساختاردهی مسأله بین‌المللی‌سازی دانشگاه تهران با استفاده از روش‌شناسی سیستم‌های نرم و روش بهترین-بدترین
Abstract
هدف: طی دهه‌های گذشته، مطالعات بسیاری در خصوص بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌ها انجام شده است. برخی از این مطالعات با اشاره به نظام‌های رتبه‌بندی، آن‌ها را منبعی معتبر برای ارزیابی جایگاه بین‌المللی دانشگاه معرفی کرده و در مقابل برخی نیز ماهیت وجودی این نظام‌ها را زیر سؤال برده‌اند. تا به امروز مطالعات اندکی با هدف ساختاردهی پیچیدگی‌های موجود در پدیده بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌ها انجام شده است. در این پژوهش هدف اصلی ارائه مدلی ترکیبی با هدف تحلیل پیچیدگی‌های مسأله بین‌المللی‌سازی دانشگاه تهران و در نهایت درک عمیق‌تر این پدیده در راستای سیاست‌گذاری‌های بهتر در مسأله واقعی است.موارد و روش‌ها: در این پژوهش با تمرکز بر مسأله جایگاه بین‌المللی دانشگاه تهران، پس از تشریح لزوم نگاه همزمان به ابعاد مختلف پیچیدگی این مسأله، روشی ترکیبی از به‌کارگیری تحقیق در عملیات نرم و تحقیق در عملیات سخت ارائه شده و بر پایه لزوم توجه همزمان به نقش بازیگران در موقعیت مسأله‌ساز، مدل‌های ذهنی هر دسته از بازیگران استخراج شده و بر پایه آن‌ها راه‌کارهای مواجهه با موقعیت مسأله‌ساز شناسایی و اولویت‌بندی شده است. روش این پژوهش از نوع آمیخته (کیفی-کمی) بوده و در این راستا با بهره‌گیری از نظرات خبرگان موضوع و به‌کارگیری روش‌شناسی سیستم‌های نرم و روش بهترین-بدترین، راه‌کارهای مواجهه با موقعیت مسأله‌ساز شناسایی و اولویت‌بندی شده و بر پایه آن مدل مفهومی نهایی تدوین شده است. در بخش کیفی این پژوهش از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و روش نمونه‌گیری گلوله برفی بهره گرفته شد. بدین‌منظور خبرگان موضوع براساس یک طبقه‌بندی در دو دسته ذی‌نفعان دور و نزدیک قرار گرفتند. ملاک توقف مصاحبه‌ها رسیدن به اشباع نظری بود که پس از مجموعاً 29 مصاحبه حاصل شد. در بخش کمی این پژوهش از روش نمونه‌گیری غیر تصادفی و نمونه در دسترس بهره گرفته شد و پرسشنامه‌های استاندارد میان مصاحبه‌شوندگان بخش کیفی توزیع شد و در نهایت 26 پرسشنامه برای تحلیل نهایی مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل‌های مرتبط با تأثیر نظرات هر دسته از بازیگران در پیکره‌بندی مدل نهایی نیز براساس داده‌های گردآوری شده تحلیل و در پایان پیشنهادات کاربردی در خصوص مواجهه با موقعیت مسأله‌ساز ارائه شده است.بحث و نتیجه‌گیری: بر پایه یافته‌های این پژوهش مؤلفه‌های اثرگذار بر موقعیت مسأله‌ساز در سه دسته عوامل اصلی، توافقی و متفرقه تقسیم‌بندی شدند. عوامل اصلی از منظر رسیدگی دارای بیشترین درجه اهمیت بوده و سایر عوامل در سطوح اولویت بعدی قرار دارند. بر پایه نتایج به دست آمده، چهار راهکار اصلی به‌منظور مواجهه با موقعیت مسأله‌ساز شناسایی شده و اقدام‌های عملیاتی متناظر با هریک پیشنهاد شده است.
Keywords
