Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Jun 2015)
KÜTAHYA OVASI’NDAKİ YÜZEY VE YER ALTI SULARININ SULAMA SUYU KALİTESİ AÇISINDAN İNCELENMESİ, TÜRKİYE
Abstract
Kütahya Ovası içme, tarımsal ve endüstriyel su temininin yoğun olarak yer altı sularına bağlı olduğu Türkiye ovalarından biridir. Yerel halk genellikle sığ alüvyon akifer sularını ve kısmen de Felent ve Porsuk çaylarının sularını kullanmaktadır. Yüzey ve yer altı suyu kalitesinin değerlendirilmesi, bu suların içme, sulama ve endüstriyel amaçlarla sürdürülebilir şekilde kullanılabilmesini sağlamak bakımından son derece önemlidir. Kütahya Ovası’nın su kalitesinin daha iyi anlaşılabilmesi için yüzey ve yer altı suyunun kimyasal özellikleri detaylı olarak çalışılmıştır. Ovanın içinden ve civarından toplam 21 yer altı suyu ve 6 yüzey suyu numunesi toplanmıştır. Çoğu su örneği için iyonların göreli bollukları (meq/l); katyonlar için Ca+2>Mg+2 >(Na+ +K+ ), anyonlar için ise HCO3 - >SO4 -2 >Cl- şeklindedir. Bölgede yüzey ve yer altı suyunun ana iyon kimyasına bağlı olarak 5 hidrokimyasal fasiyes belirlenmiştir. Bununla birlikte çalışma alanındaki baskın su tipi Aralık 2013 ve Haziran 2014 dönemlerinde Ca-Mg/ Mg-Ca-HCO3 ’dır. İki örnekleme dönemi boyunca hidrokimyasal fasiyesi değiştirecek düzeyde bir değişim saptanmamıştır. Sodyum Adsorbsiyon Oranı (SAR), Kalıntı Sodyum Karbonat (RSC), Sodyum yüzdesi (%Na), Permeabilite İndeksi (PI), Kelley İndeksi (KI), Magnezyum Oranı (MR) ve Potansiyel Tuzluluk (PS) gibi kimyasal indeksler ve toplam sertlik (TH) hesaplanmıştır. Sonuçlar, su örneklerinin SAR, RSC ve KI değerlerine göre %100’ü, % Na de- ğerlerine göre %92,6’sı, PI ve PS değerlerine göre %85,2’si ve MR değerlerine göre %70,4’si sulamada kullanım için uygun bulunmuştur. Özetle, Kütahya Ovası’ndaki yüzey ve yer altı sularının kalitesinin genel olarak sulama için uygun olduğu belirlenmiştir.
Keywords
