اثرات کشندگی و زیرکشندگی روغن‎‌های معدنی، پالیزین و بوپروفزین روی کفشدوزک‌ شکارگر Cryptolaemus montrouzieri (Col.: Coccinellidae)

Abstract

کفشدوزک Cryptolaemus montrouzieri Mulsant از شکارگران مهم شپشک‌های گیاهی محسوب می شود. در این تحقیق، اثر سه ترکیب در غلظت توصیه شده و نصف این غلظت، در 9 تیمار شامل؛1 و 2-روغن معدنی امولسیون شونده (EC) 5/0 و یک درصد، 3 و 4- روغن امولسیون غلیظ (مایونز) 5/0 و یک درصد، 5 و 6- صابون حشره‌کش پالیزین 25/1 و 5/2 در هزار، 7 و 8- بوپروفزین 25/0 و 5/0 در هزار و 9- آب (شاهد) روی این شکارگر بررسی شد. تیمارها روی مرحله تخم به روش غوطه‌وری و روی لاروهای سن چهارم و حشرات کامل به صورت پاشش مستقیم روی نهال‌های آلوده به شپشک آردآلود بعد از رهاسازی کفشدوزک، اجرا شدند. روغن مایونز (یک درصد) کاهش 4/43 درصدی روی تفریخ تخم تیمار شده در مقایسه با شاهد ایجاد کرد. تیمار بوپروفزین 5/0 در هزار روی لاروهای سن چهارم و کفشدوزک‌های نر و ماده به ترتیب 6/36، 5/35 و 40 درصد تلفات معنی‌دار نسبت به شاهد ایجاد کرد. میانگین طول عمر در ماده‌های تیمار شده با بوپروفزین 5/0 در هزار (9/30 روز) در حدود 8/2 برابر کمتر از شاهد (8/87 روز) و میانگین تعداد تخم (1/26 عدد) در حدود یک چهارم میانگین تعداد تخم در شاهد (114 عدد) بود. بر اساس استاندارد IOBC، روغن مایونز 5/0 درصد (E=24.6) در گروه بی‌خطر (گروه یک)، بوپروفزین 5/0 در هزار (E=84.1) در گروه با خطر متوسط (گروه سه) و بقیه ترکیبات در گروه با خطر جزئی (گروه دو) طبقه‌بندی شدند. ترکیبات مذکور در نصف غلظت توصیه شده نسبت به غلظت توصیه شده اثر سوء کمتری روی ویژگی‌های آزمایش شده داشتند. بنابراین می‌توان از نصف غلظت توصیه شده ترکیبات مورد آزمایش در تلفیق با کفشدوزک C. montrouzieri در برنامه‌های مدیریت کنترل شپشک‌های آردآلود و بالشک در باغ‌های مرکبات بهره برد.

Keywords

• شپشک‌های گیاهی
• شکارگر
• صابون حشره‌کش
• مرکبات