ارزیابی ریسک روگذری سد تبارک‌آباد بر پایه تحلیل فراوانی یک متغیره و دو متغیره سیلاب

Abstract

از میان دلایل مهم شکست سد خاکی روگذری عمده­ترین دلیل است. در تحلیل شکست سد به علت روگذری تحلیل عدم قطعیت و محاسبه ریسک ضروری است. در این پژوهش کاربرد تحلیل ریسک شکست سد خاکی بر اثر سرریز شدن آب از بدنه سد بر پایه تحلیل فراوانی یک متغیره و دو متغیره سیلاب با استفاده از توزیع لوگ نرمال برای سد خاکی تبارک­آباد واقع در خراسان رضوی بررسی شده است. نتایج تحلیل فراوانی دو ­متغیره سیلاب در شش هیدروگراف جریان ورودی و با در نظر گرفتن V Qp– (ترکیب دبی و حجم سیلاب) برای دورۀ ­بازگشت­­های توأم ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ سال ارائه شده است. ریسک روگذری بر اساس تحلیل فراوانی تک متغیره سیلاب و برای همۀ هیدروگراف­های حاصل از تحلیل فراوانی دو متغیره و شش تراز اولیۀ آب در مخزن با درنظرگرفتن دبی اوج سیل، تراز اولیه آب و ضریب دبی سرریز به‌عنوان متغیرهای غیرقطعی ارزیابی شده است. برای انجام تحلیل عدم قطعیت از روش شبیه­سازی مونت­کارلو و تکنیک نمونه­گیری لاتین هایپرکیوب استفاده شده ­است. نهایتاً، نتایج به‌دست‌آمده با استفاده از هر دو روش تحلیل فراوانی سیلاب یک ­متغیره و دومتغیره در دورۀ بازگشت‌های مختلف با هم مقایسه گردید. نتایج نشان داد که ریسک روگذری برآورد شده در همۀ دورۀ بازگشت­ها بر اساس تحلیل فراوانی سیلاب دو متغیره بیشتر از روش تک متغیره بوده که خطرات بیشتری به همراه دارد. همچنین هیدروگراف V1-Q که دارای بیشترین حجم سیلاب بوده، در همۀ ارتفاع­ها از ریسک بیشتری نسبت به بقیه هیدروگراف­ها برخوردار است. در برآورد ریسک روگذری بر اساس تحلیل فراوانی یک متغیره و دو متغیره، بالارفتن تراز آب در مخزن، نسبت به استفاده از سیلاب‌های با دورۀ بازگشت طولانی­تر، منجر به روند افزایش ریسک محسوس‌تری خواهد شد، به‌طوری‌که در ارتفاع 66 متری تراز سطح آب، مقدار ریسک روگذری برای سد بسیار بالا است.

Keywords

• عدم قطعیت
• ریسک روگذری
• تحلیل فراوانی یک متغیره و دو متغیره سیلاب
• شبیه سازی مونت کارلو
• نمونه گیری لاتین هایپرکیوب