مجله علوم تربیتی (Aug 2001)
بررسی اثربخشی روشهای درمان‌شناختی، تن‌آرامی و رفتاری در بهبود کمردرد مزمن در دبیران مرد دبیرستانهای شهر اهواز
Abstract
تحقیق حاضر اثربخشی درمانهای شناختی، تن‌آرامی و رفتاری را در گروهی از دبیران شهر اهواز که مبتلا به کمردرد مزمن بودند مورد ارزیابی قرار داد. روش این تحقیق آزمایشی بود. جمعیت هدف این تحقیق را دبیران مرد شهر اهواز تشکیل می‌دادند. نمونه تحقیق شامل 100 نفر بیمار مبتلا به کمردرد مزمن می‌باشد که به طور تصادفی از بین بیماران مبتلا به کمر درد مزمن انتخاب و به گروههای آزمایشی (شناخت درمانی، رفتار درمانی، تن آرامی) و گروه گواه گمارده شدند (هر گروه 25 نفر). شیوه‌های مداخله (درمان) در این تحقیق عبارت بودند از: الف) مصون‌سازی در مقابل درد (میکنبام و ترک، 1976)، ب) کنترل محرک (کانفر، 1980)، ج) تن آرامی عضلانی پیشرونده (جاکوبسن، 1962). چهار شاخص بهبودی در تحقیق حاضر در نظر گرفته شد که شامل بهبود باورهای درد، بهبود رفتار درد، بهبود خودکفایی درد و بهبود افسردگی بود. ابزارهای درد (زارکوفسکا، 1988)، آزمون خودکفایی درد (نیکولاس، 1989)، آزمون افسردگی (بک، 1961) و آزمون درد مزمن (اصغری‌مقدم، 1374) بودند. نتایج مرحله اول تحقیق بیانگر پایایی و اعتبار مطلوب و رضایت‌بخش این آزمونها می‌باشد. نتایج آماری نشان داد که روشهای درمان در بهبود کمردرد مزمن در آزمودنیها مؤثر بوده‌اند. تحلیل واریانس یک راهه تفاضل میانگین نمره‌های آزمودنیهای گروههای مختلف، در دو مرحله اجرای آزمونهای مربوط به درد مزمن، حاکی از تفاوت معنی‌دار بین گروههای درمانی در شاخصهای بهبودی بود. آزمون توکی، نشان داد که گروه شناخت درمانی و گروه تن آرامی عضلانی در بهبود باورهای درد و کاهش افسردگی تفاوتهای معنی‌داری با گروه گواه ظاهر ساختند. حال آنکه، چنین یافته‌ای در گروه رفتاردرمانی دیده شد. وانگهی، هر سه گروه درمان‌شناختی، تن آرامی و رفتاری در خودکفایی درد و بهبود رفتارهای درد، تفاوتهای معنی‌داری با گروه گواه نشان دادند. افزون بر آنچه گفته شد، نتایج آماری حاصل از بررسی مقایسه‌ای روشهای درمانی نشان داد که این روشها از لحاظ میزان کارایی تفاوتهای معنی‌داری با یکدیگر داشتند
Keywords
