علوم سیاسی (Apr 2015)
جایگاه و نقش اشعری در تأسیس کلام سیاسی اهل سنت
Abstract
جماعتی که امروز به اهل سنت شناخته میشوند و اکثریت مسلمانان را تشکیل میدهند، تا قرن سوم هنوز از نظر اعتقادی صورتبندی روشنی نداشتند و با این نام شناخته نمیشدند. ابوالحسن اشعری نخستین اندیشمندی بود که توانست بنیانهای فکری - اعتقادی پراکنده این گروه را سامان بخشد و صورتبندی کلامی منسجمی از آن ارائه دهد. پیش از او البته شافعی توانسته بود روششناسی فقه اهل سنت را پایهگذاری کند؛ ولی اعتبار آن وابسته به مبانی کلامیای بود که اشعری تأسیس کرد. اهمیت اشعری بیشتر به دلیل نقشی بود که او در تأسیس کلام سیاسی داشت و بر اساس آن برای نخستینبار به تدوین نظریه خلافت پرداخت. این نوشتار در پی بررسی این نقش و توضیح بنیادی است که اشعری برای ساختار اندیشه سیاسی اهل سنت پی ریخت و تداوم نهاد خلافت را تضمین کرد.