Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Feb 2006)
KIRGIZLARDA KUUDLLUK VE APENDİ NASREDDİN HOCA
Abstract
Bu makalede Kırgız fıkra tipi olarak tarif edebileceğimizkuudullukve kuudullar tanıtılmakta, ayrıca bir kuudulolarak tanıtılan Nasreddin Hoca Apendi ve onun Kırgızlar arasındaki pozisyonu hakkında bilgi verilmektedir. Kuudulluk Kırgızların geleneksel millî sanatlarıiçinde kökü eskiye dayanan ve halk arasında büyük itibar gören sanatlardan biridir. Kuudulhünerbâzlar yaratıcıkabiliyetleri, olaylar karşısındaki tavırlarıve hazır cevaplılıklarıile halkın gönlünü okşamış, onlarıgüldürerek rahatlatmışlardır. Kuudullar hasisliği, cimriliği, açgözlülüğü ve cahilliği de tenkit ederek bu vasıflara sahip kişilerle dalga geçmek suretiyle de halkıeğlendirerek güldürmüş, sosyal adaletsizliklere karşıyaptıklarımücadelelerle de halk arasında önemli itibarlar elde etmişlerdir.Kırgızların önemlikuudullarıarasında Cooşbay Borso Uulu, Kökötöy Toto Uulu, Karaçunak Şıldır Uulu, Kuyruçuk Ömürzak Uulu, Beknazar ve Şarşen’i sayabiliriz.Anadolu Türklerinin Nasreddin Hoca olarak bildikleri fıkra tipine Kırgızlar, Apendi ve Koco Nasır adınıverirler ve onu da kuudullar arasında sayarlar. Veya kuudulu tarif ederken Nasreddin Hoca’dan da bahsederler. Ancak Hoca’nın anlattıklarına veya Hocaya mal edilen fıkralara anektodadınıda verirler. Ayrıca genel olarak hikâye kelimesiyle karşılayabileceğimiz angemeterimini Nasreddin Hoca’nın fıkralarıiçin de kullanarak Apendi angemeleridemektedirler.
