تحقیقات تاریخ اجتماعی (Aug 2023)
واقعیت زیسته بصری و بازنمایی تصویر زنان در نگاره‌های خمسه تهماسبی
Abstract
بیان مسئله: خمسه نظامی از جمله کتب بسیارغنی ادب فارسی است که به دلیل داشتن منظومه هایی عاشقانه وغنایی بارها مورد توجه نگارگران اعصار مختلف قرار گرفته و در عین حال، بستری مطلوب جهت مطالعهی تاریخ اجتماعی و جایگاه فرهنگی زنان در دوره های خاص تاریخی را، ارائه می کند. واقعیات زیستهی بصری موجود در تصاویر زنان خمسه تهماسبی شامل آداب، رسوم و شرایط فرهنگیاجتماعی زنان در عصر صفوی، بهخوبی در این نگارهها قابل مطالعه است. این بازنماییها بیانکننده شرایط زندگی روزمرهی زنان در گذار تاریخی خود هستند. روش تحقیق: ازهمینرو، از نظریهی تأثیر میدانهای مختلف در خلق اثر هنری پیر بوردیو بهره می بریم تا میزان تأثیر میدانهای تاریخیاجتماعی عصر صفوی در مصور سازی زنان خمسه تهماسبی این تصاویر یکتا را بهبحث بگذاریم. سوال اما اینجاست که در تصاویر خمسه تهماسبی چه مقولاتی از زندگی روزانهی زنان در عصر صفوی بهتصویر کشیده شدهاست و تحت تأثیر کدام میدانهای اجتماعیوتاریخی؟ نتیجه میگیریم که تصاویر زنان در خمسهی تهماسبی، بهدلیل نظارت شدید شاه و دربار صفوی بیشتر متجمل و از جنس «زنان درباری» است و بر خلاف نگاه سنتی چهبسیار از آداب و رسوم و باورها و بهطورکلی، واقعیاتِ جامعه عصر صفویرا بازنمایی نمودهاست.
Keywords
