بررسی خصوصیات عملکرد، کیفیت علوفه و کارآیی مصرف آب سورگوم علوفه‌ای ( Sorghum bicolor L. Moench) در پاسخ به سطوح مختلف تنش خشکی و نیتروژن

Abstract

به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کود نیتروژن بر تولید ماده خشک و پروتئین، کارآیی مصرف آب و همچنین ویژگی‌های کیفی علوفه سورگوم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در کرج طی سال زراعی 1397 اجرا شد. تنش خشکی در سه سطح (بدون تنش، تنش متوسط و شدید؛ به‌ترتیب شامل تأمین 100، 75 و 50 درصد کمبود رطوبت خاک) به‌عنوان عامل اصلی و مصرف کود نیتروژن از منبع اوره در چهار سطح (0، 150، 300 و 450 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیش‌ترین عملکرد ماده خشک و پروتئین (به‌ترتیب 40.03 و 3.48 تن در هکتار) و حداکثر ارتفاع بوته (224 سانتی‌متر) با آبیاری کامل و مصرف 450 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌دست آمد، درحالی‌که حداکثر کارآیی مصرف آب برای تولید ماده خشک و پروتئین (به‌ترتیب 6.793 و 60.672 کیلوگرم بر مترمکعب) تحت تنش متوسط و با مصرف 450 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل گردید. با افزایش مصرف کود نیتروژن از صفر به 450 کیلوگرم در هکتار تحت شرایط آبیاری کامل، تنش متوسط و تنش شدید، عملکرد ماده خشک به‌ترتیب 167، 181 و 101 درصد، عملکرد پروتئین به‌ترتیب 238، 284 و 174 درصد، محتوی پروتئین علوفه به‌ترتیب 27، 36 و 39 درصد و ارزش نسبی علوفه به‌ترتیب 8، 6 و 2- درصد افزایش یافت. به‌طورکلی به‌منظور دستیابی به حداکثر کمیت و کیفیت علوفه و بالاترین کارآیی مصرف آب در شرایط آبیاری مطلوب و تنش متوسط مصرف 450 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در شرایط تنش شدید مصرف 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار قابل‌توصیه خواهد بود.

Keywords

• انرژی
• بهره‌وری آب
• پروتئین
• قابلیت‌هضم
• کم‌آبیاری