پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام (Mar 2019)
نگرشی بر مهم‌ترین مؤلفه‌های روش‌شناختی در مطالعات تاریخی ابوریحان بیرونی و کاربست آن در تاریخ‌نگاری فرهنگی
Abstract
آنچه از روش در تاریخ‌نگاری ابوریحان بیرونی مدنظر است، مؤلفه‌هایی است که تاریخ‌نگاری وی را تا حد گسترده‌ای از روش دیگر مورخان مسلمان متمایز می‌کند. روش وی در سنجش صحت‌وسقم رویدادها، چگونگی دسترسی مورخ به منابع تاریخی، بهره‌گیری از شاخه‌های مختلف علوم در بررسی‌های تاریخی، ازجمله‌ی این مؤلفه‌های متفاوت است که روش‌شناسی تاریخی ابوریحان در مطالعات تاریخی را نسبت به سایر مورخان متمایز کرده است. درواقع تاریخ‌نگاری ابوریحان بیرونی را می‌توان با توجه به این شاخصه‌ها مورد تدقیق و بررسی قرار داد. از طرف دیگر ابوریحان در نگرش تاریخی خود، دارای رویکردی فرهنگی است؛ امری که در تاریخ‌نگاری مسلمانان تا اواسط قرن سوم به‌طورجدی در کانون توجه این مورخان قرار نگرفته است. فرضیه‌ی اساسی در این پژوهش که در جهت اثبات یا رد آن گام برداشته می‌شود این است که روش‌شناسی تاریخی در مطالعات تاریخنگارانه و تاریخنگرانه‌ی ابوریحان بیرونی در خدمت تاریخ‌نگاری فرهنگی قرار می‌گیرد که حاصل آن بازتاب وسیع فرهنگ و مؤلفه‌های آن در آثار تاریخی وی می‌باشد.
