Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Mar 2022)
İKİNCİ BASAMAK KAMU HASTANELERİNİN KAYNAK KULLANIM VERİMLİLİĞİNİN PABON LASSO MODELİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Abstract
ÖZ: Sağlık hizmetlerine ayrılan kaynaklar tüm dünyada her geçen gün artmaktadır. Türkiye'de son yıllarda hastanelerin kapasitelerini artırmaya yönelik bazı çalışmalar yürütülmektedir. Ancak bu durum sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği noktasında birtakım tartışmaları da beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla sağlık kurumlarında performans ölçümü, kurumların sahip oldukları kaynakları nasıl kullandıklarını ortaya koyması bakımından son derece önemlidir. Bu noktada, kapasite kullanımı ile ilgili detaylı bilgiler vermesinden dolayı kapasite kullanım göstergeleri sıklıkla tercih edilmektedir. Ancak literatür incelendiğinde, Türkiye’deki kamu hastanelerinin kapasite kullanım göstergelerini kaynak kullanım verimliliği açısından ele alan çalışmaların sayıca az olduğu görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, Türkiye’deki ikinci basamak kamu hastanelerinin yatak kullanım verimliliklerini değerlendirmek amaçlanmış ve çalışmanın amacına ulaşabilmek için Pabon Lasso Modeli kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, çalışma kapsamına alınan hastanelerin sadece üçte birlik bir kısmının yataklarını verimli kullandığı bulunmuştur. Çalışmada ayrıca hastanelerin rollerinin ve sahip oldukları sağlık işgücü düzeylerinin hastanelerin verimlilik durumlarına göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir (p<0,001). Verimsiz olduğu tespit edilen hastanelerin verimliliklerini artırabilmeleri için de sahip oldukları insan kaynaklarını çok daha etkin kullanmaları gerekmektedir. Ayrıca yapılacak olan yeni yatırımların da ilgili bölgedeki sağlık ihtiyaçlarının ve diğer kamu sağlık kurumlarının kapasitelerinin de dikkate alınarak yapılması da önerilmektedir. Bu açıdan ele alındığında bu çalışmanın başta sağlık yöneticileri ve politika yapıcıları olmak üzere sağlık hizmet organizasyonu ve sunumun da yer alan paydaşlara kanıta dayalı bilgiler sunacağı düşünülmektedir. ABSTRACT: The resources allocated to health services are increasing day by day all over the world. In Turkey, some studies have been carried out to increase the capacity of hospitals in recent years. However, this situation brings with it some discussions about the sustainability of health services. Therefore, performance measurement in health institutions is extremely important in terms of revealing how institutions use their resources. At this point, capacity utilization indicators are often preferred because they provide detailed information about capacity usage. However, when the literature is examined, it is seen that the number of studies dealing with capacity utilization indicators of public hospitals in Turkey in terms of resource use efficiency is few. Therefore, in this study, it was aimed to evaluate the bed utilization efficiency of the secondary level public hospitals in Turkey and the Pabon Lasso Model was used to achieve the aim of the study. As a result of the study, it was found that only one-third of the hospitals included in the study used their beds efficiently. In the study, it was also determined that the roles of hospitals and their health workforce levels differ according to the productivity status of hospitals (p<0.001). At this point, hospitals that are found to be inefficient need to use their human resources much more effectively in order to increase their efficiency. Moreover, it is suggested that new investments to be made should be made by taking into account the health needs of the relevant region and the capacities of other public health institutions. From this point of view, it is thought that this study will provide evidence-based information to the stakeholders in the health service organization and delivery, especially health managers and policy makers.
Keywords
