اثر متقابل کم‌آبیاری و مالچ بر روی عملکرد و بهره‌وری آب محصول ریحان با استفاده از تئوری الاستیسته

Abstract

یکی از روش‌های کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری آب استفاده همزمان از مالچ و کم‌آبیاری می‌باشد. بررسی اثر مالچ و سطوح مختلف آبیاری بر روی بهره‌وری آب گیاه ریحان، آزمایشی در قالب کرت‌های خردشده اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح مختلف آبیاری و دو عامل خاک در دو فصل کشت بود. برای تعیین حداکثر عملکرد محصول و بهره‌وری آب از تئوری الاستیسیته استفاده شد. در تئوری الاستیسیته با مشتق‌گیری از تابع تولید شاخص بازده مصرف آب حاشیه‌ای و شاخص الاستیسسیته تعیین می‌شود. نتایج در فصل اول کشت نشان داد که در شرایط حداکثر عملکرد محصول، عملکرد محصول در خاک مالچ‌دار حدود 19 درصد بیشتر از خاک معمولی می‌باشد، در حالی که مصرف آب نیز حدود 28 درصد در خاک مالچ‌دار کمتر شد و در کل حدود 50 درصد بهره‌وری آب افزایش پیدا کرد. در شرایط کم آبیاری بهترین عملکرد ماده خشک به میزان 118 گرم بر متر مربع، نیاز آبی به مقدار 67 میلی‌متر و بهره‌وری آب 67/1 گرم بر لیتر در پوشش خاک با مالچ بدست آمد. این در حالی است که این مقادیر برای خاک معمولی بترتیب 7/96 گرم بر متر مربع، 2/80 میلی‌متر و 21/1 گرم بر لیتر بدست آمد. نتایج در فصل دوم کشت نیز مشابه کشت اول بود و نشان داد عملکرد محصول، نیاز آبی و بهره‌وری آب در خاک مالچ‌دار ارتقاء پیدا کرده است. نتایج این آزمایش نشان داد استفاده از پوشش مالچ بر روی خاک و کم آبیاری موجب افزایش بهره‌وری آب و عملکرد محصول ریحان شد.

Keywords

• بهره‌وری مصرف آب
• ریحان
• کم‌آبیاری
• مالچ