بررسی عملکرد مدل هیبریدی در ارزیابی ریسک نکول شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

Abstract

اندازه­گیری ریسک اعتباری و برآورد احتمال نکول شرکت‌ها از مهم‌ترین چالش‌های مطرح در حوزۀ اعتباری است. مدل‌های ساختاری و مدل‌های غیرساختاری دو چارچوب اصلی برای برآورد ریسک نکول و ریسک‌های اعتباری هستند؛ اما هرکدام از این مدل‌ها دارای نقاط قوت و ضعف هستند و به نظر می‌رسد ترکیب این دو چارچوب و ارائه یک مدل هیبریدی بتواند پیش‌بینی دقیق­تری از ریسک نکول شرکت‌ها ارائه کند. در پژوهش حاضر از یک مدل هیبریدی برای سنجش ریسک نکول شرکت‌های بورسی و فرابورسی در فاصلۀ زمانی 1397-1386 که طبق قوانین بازار سرمایه ایران به بازار پایه انتقال یافته­اند استفاده شده است. ابتدا از مدل مرتون (از مدل‌های ساختاری) برای سنجش ریسک نکول این شرکت‌ها استفاده شد و سپس نتایج این مدل با مدل Z آلتمن (از مدل‌های غیرساختاری) مقایسه شده است. سپس با تحلیل رگرسیونی نسبت‌های مالی مختلف، متغیرهای معنی‌دار شناسایی شده و مدل مرتون و Z آلتمن به‌صورت جداگانه و ترکیبی از نظر آماری مقایسه شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که مدل هیبریدی نسبت به مدل‌های ساختاری و مدل‌های غیرساختاری، ‌پیش‌بینی دقیق‌تری از ریسک نکول ارائه می‌دهد. با وارد کردن نتایج هریک از این دو مدل به مدل هیبریدی، توان آماری مدل هیبریدی افزایش پیدا می­کند؛ بنابراین بهره‌گیری از مدل ترکیبی به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری کمک خواهد کرد تا منابع را با ریسک کمتری در اختیار شرکت‌های سالم­تر قرار دهند.

Keywords

• ریسک نکول
• مدلهای ساختاری
• مدلهای غیر ساختاری
• مدل هیبریدی