واکاوی ترمودینامیکی بارش های شدید ناشی از پدیده سردچال نواحی مرکزی و جنوب غرب ایران(مطالعه موردی: رخداد بارش 11 آذر 1387)

Abstract

در این تحقیق یکی از سنگین ترین بارش های نواحی جنوب غرب و مرکز ایران (11/9/87) طی چهار سال اخیر (1387 تا 1390) که دلیل رخداد آن پدیدۀ سردچال بوده است، مورد بررسی قرارگرفته و نیز به واکاوی ترمودینامیکی این بارش های چشمگیر و کم سابقه پرداخته شده است. ابتدا آمار بارش روزهای بارندگی از سازمان هواشناسی اخذ و سپس نقشه پهنه-بندی بارش تهیه گردید. جهت تحلیل ترمودینامیکی این رویداد، با استفاده از 8 شاخص ناپایداری به محاسبه میزان ناپایداری برای دو ایستگاه شاخص شیراز و اهواز اقدام شد. سپس نقشه های سطح دریا، سطح 500 هکتوپاسکال، نقشه نم ویژه، نمودار هاف-مولر و تاوایی نسبی برای روزهای مورد مطالعه ترسیم گردید. نتایج حاصل از محاسبه شاخص ها نشان می دهد میزان ناپایداری در حد قابل توجهی برای ایجاد بارش سنگین بوده است. همچنین نقشه نم ویژه بیانگر آن بود که در روز بارش شدید، نم ویژه از میزان بالایی برخوردار بوده است که از طریق واچرخند مستقر بر روی عربستان، رطوبت دریای سرخ، دریای عرب و خلیج عدن به جنوب غرب و نواحی مرکزی ایران، تزریق و رطوبت این بارش ها را تامین کرده است. میزان قابل توجه تاوایی نسبی نیز حاکی از آن است که موقعیت قرارگیری محور ناوه بر روی خلیج فارس و جنوب عربستان و مقادیر کمیت تاوایی نسبی با یکدیگر منطبق هستند.

Keywords

• کلمات کلیدی: تحلیل ترمودینامیک
• سردچال
• نواحی جنوبغرب و مرکز
• ایران