Turcology Research (Sep 2024)
Azerbaycan’ın Bolşevikleşmesi ve TBMM Hükümeti’nin Bu Konudaki Tutumu
Abstract
Azerbaycan'ın XX. yüzyıl başlarında yaşadığı siyasi dönüşümler, bölgesel dengeyi etkileyen önemli bir süreci yansıtmaktadır. Bu dönemde, Rus İmparatorluğu'nun çöküşü ve “1917 Ekim Devrimi”nin etkisiyle Azerbaycan, bağımsızlık arayışında yeni bir evreye girmiştir. Ancak, bu arayış, “Bolşevik” etkisi altında bir yönetim kurulmasıyla ve “Bolşevikleşme” sürecinin başlamasıyla şekillenmiştir.Azerbaycan'ın 28 Mayıs 1918'de ilan ettiği bağımsızlık hareketi iç ve dış baskılarla çevrili bir mücadeleye dönüşmüştür. Bolşevik Kızıl Ordusu’nun 1920'de Azerbaycan'ı tamamen işgali, ülkenin Bolşevikleşme sürecini hızlandırmış ve 1922'de “Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti” olarak Sovyetler Birliği'ne katılmasına neden olmuştur.Bu siyasi gelişmelerin içinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin tutumu önemli bir yer tutmaktadır. TBMM, Azerbaycan'ın bağımsızlığına duyduğu destekle, Sovyet etkisine karşı net bir tavır almıştır. Diplomatik ilişkilerde Türkiye'nin Azerbaycan'ı destekleme çabası, bölgesel dengeyi etkilemiş ve Türkiye'nin dış politikasının önemli bir unsuru olmuştur.Bu çalışmada Azerbaycan'ın Bolşevikleşme süreci ve TBMM'nin bu süreçteki tutumu detaylı bir şekilde ele alınacak, dönemin karmaşıklığı içinde Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin nasıl şekillendiği incelenecektir. Bu analiz, tarihsel bir perspektifle, bölgesel siyasi dinamikleri anlamak adına önemli bir pencere sunacaktır.
Keywords
