پژوهش‌های حفاظت آب و خاک (Dec 2015)
مدیریت سطوح ایستابی کم‌عمق در مقابله با بروز درز و ترک در اراضی شالیزاری
Abstract
محدودیت منابع آبی مناسب، از عمده‌ترین مشکلات کشاورزی در ایران می‌باشد. با توجه به کاربرد وسیع مدیریت آبیاری تناوبی، بروز ترک در شالیزارها در اثر ازدیاد فاصله آبیاری اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر سطوح ایستابیکم‌عمق بر وضعیت رطوبتی و خواص فیزیکی خاک‌های شالیزاری، آزمایشی شامل تیمار بافت خاک در سه منطقه (مؤسسه، شاندرمن و آستانه) و تیمار سطح ایستابی در سه سطح (صفر، 5/7 و 15 سانتی‌متر) و در سه تکرار به صورت فاکتوریل بر پایه طرح‌بلوک‌های کامل تصادفی به صورت گلدانی در مؤسسه تحقیقات برنج کشور به اجرا درآمد. درصد رطوبت وزنی، عرض ترک، مقاومت به نفوذ پنترومتر در خاک، ارتفاع ستون خاک، عملکرد و اجزای عملکرد برنج اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تأثیر سطوح ایستابی کم‌عمق بر ارتفاع ستون خاک، عرض ترک، درصد رطوبت وزنی و مقاومت به نفوذ پنترومتر در سطح آماری 1% معنی‌دار است. در هر سه بافت خاک در سطح ایستابی 15 سانتی‌متر، درصد رطوبت وزنی کمتر از میزان رطوبت در حد ظرفیت زراعی شد. میزان مقاومت به نفوذ پنترومتر در سطح ایستابی 15 سانتی‌متر برای خاک منطقه مؤسسه و شاندرمن به ترتیب به 29/52 و 44/11 کیلوپاسکال رسید. ماکزیمم عرض ترک در سطح ایستابی 15 سانتی‌متر مشاهده شد که مقدار آن بین 5/1- 2/1 سانتی‌متر متغیر بود و در سطح ایستابی 5/7 سانتی‌متر تنها ترک موئین دیده شد، همچنین ﺗﺄثیر سطح ایستابی بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج معنی‌دار نشد. در نهایت می‌توان بیان نمود مدیریت سطوح ایستابی در مقیاس گلدانی در جلوگیری از بروز درز و ترک مؤثر واقع شده است.
