مطالعه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های جو (. Hurdem vulgare L) توسط مدل AMMI

Abstract

اثر متقابل ژنوتیپ × محیط باعث ایجاد پیچیدگی در پیش‌بینی عملکرد می‌شود و چالشی برای برنامه‌های به‌زراعی و به‌نژادی است. هدف از این تحقیق بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد 21 ژنوتیپ جو با استفاده از تجزیه مدل اثرات اصلی افزایشی و ضرب‌پذیر (AMMI) می‌باشد. آزمایش حاضر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو تکرار طی سال‌های زراعی 94-1393، 95-1394، 96-1395 در دو شرایط دیم و آبی ( در مجموع شش محیط) اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب برای عملکرد دانه اختلاف معنی‌داری را در سطح احتمال یک درصد برای اثرات سال، ژنوتیپ، ژنوتیپ × سال، سال × مکان و سال × مکان × ژنوتیپ نشان داد. مؤلفه اول و دوم در تجزیه امی به‌ترتیب 52.78 و 26.00 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص دادند. با توجه به مقادیر عددی مؤلفه‌های اثر متقابل ژنوتیپی و رتبه ژنوتیپ‌ها، مشخص شد که ژنوتیپ‌های2، 4، 5، 8، 10، 13 و20 نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها از پایداری عملکرد بیشتری برخوردار بوده‌اند. همچنین طبق شاخص ارزش پایداری امی(ASV) ، به-ترتیب ژنوتیپ‌های 15، 9، 12، 18، 5، 4،10، 16، 2، 6، 7 و 8 به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار تعیین شدند. از میان ژنوتیپ‌های پایدار ژنوتیپ‌های 10 (Roho/4/Zanbaka/3/ER/Apm//Lignee131/5/Otis)،8(Baladieldawaia/5/AwBlack/Aths//Arar/3/9Cr279-07/Roho/4/DD-14/Rhn-03) و 2 (Zarjau/80-5151//Skorohod/3/Robur/WA2196-68//DZ40-66) دارای عملکرد دانه بالاتری بودند. بنابراین می‌توان این ژنوتیپ‌ها را برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی آتی جهت معرفی ارقام جدید پیشنهاد نمود.

Keywords

• اثر متقابل ژنوتیپ × محیط
• ارزش پایداری امی
• شرایط آبی
• شرایط دیم