Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Mar 2019)
Katar’da Osmanlı Hâkimiyetine Tarihsel Bir Bakış
Abstract
Bu çalışmada temel olarak Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferiyle Katar’ın Osmanlı himayesine girmesinden 1915 yılında son askerimizin Katar’dan çıkmasına kadar geçen süreyi irdeledik. Osmanlı'nın bu bölgede Portekizlilerle daha sonra uzun bir süre İngilizlerle mücadele ettiği görülür. 1971 yılında Şeyh Casim’in Osmanlının Basra valisi Mithat Paşa’yı Katar’a davet etmesiyle ilk defa bölgeye Osmanlı ordusu yerleşir. Bu dönemden sonra Osmanlı Devleti Katar’a egemenliğini kurmak için mücadele edecektir. Bunun yanında Osmanlı Devleti bölgedeki hâkimiyetini sağlamlaştırmak için mevcut kabilelerden Al Sani ailesinden Şeyh Casim’i bölgeye kaymakam olarak atar. Şeyh Casim Osmanlı Devletinin bölgedeki hâkimiyetini artırmak için Katar’daki kabilelerle, komşu kabilelerle, Beni Suud’la ve İngilizlerle uzun süre mücadele edecektir. Bu mücadeleleri sırasında bölgede mevcut Osmanlı birlikleri ve idarecilerle zaman zaman karşı karşıya geldiği de görülmüştür. Osmanlı Devleti bölgenin önemini bildiği için burayla özel ilgilendiği 1888 ve 1901 de bölgeye memurlarını göndererek ıslah ve reform çalışmaları raporladığı Osmanlı vesikalarında görülmektedir. Ancak bu reform çalışmaların bir kısmı gerçekleştirilirken büyük bir kısmı Osmanlı Devletinin coğrafyasında yaşadığı sıkıntılardan dolayı gerçekleştirememiştir. 1894’te gelindiğinde Şeyh Casim Al Sani’ye İngiliz baskılarının arttığını ve onlarla mücadele edebilmek için çok fazla çaba gösterdiği görülmektedir. İngilizlerin Zubara ve Adid bölgeleri için Bahreyn adına hak iddia etmeleri bu bölgelerdeki mücadeleleri arttıracaktır. Uzun süre bölgede mücadele vermek zorunda kalan Şeyh Casim Al Sani sonunda Osmanlı Devletinin desteğiyle amacına ulaşarak kendi kabilelerini bölgeye yerleştirmeyi başarır. 1910 – 1913 yıllarında Osmanlılar ve İngilizler arasında bölge için müzakereler yapılacak Osmanlı Devletinin Balkan Savaşlarını fırsat bilen İngiltere Katar’ı işgal edecek ve 1915 yılında son Osmanlı askeri birliği bölgeden çekilerek Katar’daki Osmanlı hâkimiyeti sona erecektir.
Keywords
