Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jun 2020)
Marcel Proust’un Romanlarında Zaman Oyunu
Abstract
Marcel Proust modern romanın öncülerinden birisi olarak kabul edilmektedir. Proust romanlarında yeni bir teknik uygulamaya özen göstermiştir. Romanlarının ana temasını (izleğini) zaman sorunu oluşturmaktadır. Bu nedenledir ki yedi ciltten oluşan romanlarını Kayıp Zamanın İzinde (A la Recherche du Temps Perdu) başlığı altında toplamıştır. Farklı romanlardan oluşan yapıtının, kurgusal bağlamda birbirinin devamı şeklinde bir bütünlük oluşturduğu görülmektedir. Proust’un romanlarının genel başlığı, daha ilk bakışta okura yazarın zaman konusundaki düşüncesi ya da uğraşı hakkında ipucu vermektedir. Kayıp zamanını tekrar elde edebilme uğraşı içerisinde olan Proust, sürekli farklı oyunlar kurgulamaya çalışmaktadır. Dolayısıyla romanlarında sadece tema olarak geçmiş zamanın peşinde değil, aynı zamanda çeşitli geriye dönüş yöntemleri ile roman tekniği bağlamında da geçmiş zamanın arayışı içerisindedir. Türlü zaman oyunları ile sonsuzluğu elde etme peşinde olan yazarın yedi ciltlik romanını bir gecelik rüya ürünü olarak sunmaya çalıştığı görülmektedir. Zira ilk cilt bir rüya ile başlarken, son cilt de adeta bu rüyadan uyanma olarak değerlendirilebilmektedir. Rüya bir yandan geçmiş zamanlara dönme aracı iken, diğer yandan dünyadan küçük bir kopuş ve yeniden canlanmayı da sembolize etmektedir. Proust’un tüm romanları boyunca çeşitli yöntemleri deneyerek yapmaya çalıştığı, yeniden yaşamı elde etme, bir başka deyişle sonsuzluğu yakalama uğraşından başka bir şey değildir. Çalışma, doküman analizine dayalı nitel bir araştırmadır.
