Turcology Research (Sep 2024)
ABAY KUNANBAYULI’NIN POETİK ŞİİRLERİNDE ESKİ VE YENİ ŞİİR AYRIMI
Abstract
Kazak edebiyatı XIX. yüzyılın ikinci yarısı itibariyle modern bir başlangıç yapar. Zira siyaset, ekonomi ve hayat tarzının ortaya çıkardığı yeni ihtiyaçlar yeni ifade kalıplarını dayatır. Kazakların göçebe yaşam tarzını kısmen de olsa yitirmesi, Rusların coğrafyaya iyice yayılıp yerleşmesi, sanayi üretimine dayalı modern hayatın çıktıları Kazak edebiyatını da diğer tüm coğrafyalar gibi değişime zorlar. Kazak edebiyatının esaslı türü olan şiir bu değişimden çok etkilenir. Çünkü şahsi şöhretlerin ve menfaatlerin aracı olarak kullanılan şiirin toplum için ürettiği bir şey yok gibidir. Bu da sosyal hayattaki insicamı bozmakta, toplum bilincindeki travmayı derinleştirmektedir. Bunu babasının işi dolayısıyla yakından gözleme imkânı bulan Abay Kunanbayulı, çözüm arayışına girer. Ciddi bir zihnî hazırlık sürecinin ardından türe dönük örnek ve öncü uygulamaları ile eski şiir anlayışını tüm unsurları bakımından yeniden ele alır. Kunanbayulı, eski şiir ve yeni şiir arasında tahrip edici bir mücadele başlatmaz. O, itidal içerisinde bir yenilenme arayışındadır. Kendisi de gelenekten beslenerek yetişen Abay Kunanbayulı, eldeki mevcudu çağın ihtiyaçlarının gerektirdiği şekilde güncellemek ister. Başka şiirlerinde de yer almakla birlikte poetik ilkelerin yoğun olarak yer aldığı altı şiirinde eski ve yeni şiire bakışını ortaya koyar. Çalışma, Abay Kunanbayulı’nın poetik içerikli şiirlerinden hareketle Kazak edebiyatının eski ve yeni şiir anlayışına dönük tespitlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Metin inceleme yöntemi ile ele elde edilen bulgular çalışmanın temelini oluşturmaktadır.
Keywords
