ارتقا مدیریت بهره‌برداری تلفیقی آب کشاورزی در شبکه آبیاری با هدف تعادل بخشی آبخوان (مورد مطالعاتی: شبکه آبیاری قزوین)

Abstract

تعادل بخشی آبخوان‌های واقع در مناطق کشاورزی نیازمند بهبود عملکرد سامانه‌ انتقال، توزیع و تحویل آب سطحی است. این تحقیق به بررسی میزان تاثیرگذاری ارتقاء عملکرد سامانه توزیع آب (کانال اصلی آبیاری) در تعادل بخشی آبخوان می-پردازد. در گام نخست، مدل عددی آبخوان دشت قزوین، با کد MODFLOW در نرم‌افزار GMS، به‌منظور نمایش تاثیر روش‌های بهره‌برداری در کانال اصلی آبیاری، توسعه داده شد. در ادامه، مدل شبیه‌ساز هیدرولیک جریان سامانه توزیع آب در کانال اصلی آبیاری با نرم‌افزار MATLAB توسعه، کالیبره و صحت سنجی گردیده است. در نهایت با سامانه کنترل خودکار پیش‌بین لینک شد. نهایتا تاثیر سامانه کنترل خودکار پیش‌بین بر تعادل بخشی آبخوان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با ارتقاء عملکرد سامانه توزیع آب در کانال اصلی آبیاری میزان بهبود شاخص کفایت با ارتقا شیوه بهره برداری موجود به سامانه کنترل خودکار متمرکز(MPC) در حدود 30 درصد در نواحی انتهای شبکه آبیاری است. براین اساس میزان کاهش برداشت از آبخوان با بهره‌گیری از سامانه کنترل خودکار پیش‌بین در حدود 401.86 میلیون مترمکعب در سال است. نتایج مدل‌سازی عددی آبخوان نشان داد که در روش حاضر بهره‌برداری تراز آب زیرزمینی همچنان روند افزایشی افت را حفظ می‌کند. بطوریکه نتایج نماینگر مقدار افت سالانه در حدود 150 سانتی متر در روش بهره‌برداری معمول است. بکارگیری سامانه کنترل خودکار متمرکز پیش‌بین سبب افزایش کفایت تحویل آب به آبگیرها شده، و همچنین سبب افزایش تراز آب در چاه‌های مشاهداتی موجود در نواحی کشاورزی خواهد شد.

Keywords

• آبخوان قزوین
• تعادل‌بخشی آبخوان
• تلفات انتقال و توزیع
• سامانه کنترل خودکار پیش بین (mpc)