بررسی روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام و هیبرید‌های جدید جو با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره

Abstract

به‌منظور بررسی ارتباط صفات مختلف با عملکرد دانه، 28 ژنوتیپ جو زراعی شامل 7 رقم و 21 هیبرید حاصل از تلاقی‌های آن‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارقام مورد بررسی شامل والفجر، ماکوئی، کویر، ریحان، گرکان، نصرت و نیمروز بودند. این تحقیق در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال زراعی 89 - 1388 انجام شد. سیزده صفت زراعی شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن 100 دانه، قطر ساقه، ارتفاع بوته، طول سنبله، روز تا سنبله‌دهی، وزن سنبله، طول ریشک، طول پدانکل، طول بذر و قطر بذر مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه همبستگی مشخص نمود که بین عملکرد دانه با صفات عملکرد بیولوژیک، وزن سنبله، طول ریشک، طول بذر و طول پدانکل همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد. تجزیه علیت مشخص کرد که صفت عملکرد بیولوژیک دارای بیشترین اثر مستقیم و مثبت بر روی عملکرد دانه می‌باشد. اثر غیرمستقیم وزن سنبله از طریق عملکرد بیولوژیک بر روی عملکرد دانه مثبت بود. تجزیه به عامل‌ها نشان داد که چهار عامل در مجموع 68/70 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه نمودند. عامل اول، دوم و سوم به‌ترتیب به‌نام عملکرد، مشخصات مورفولوژیکی و مشخصات بذر نام‌گذاری شدند. تجزیه خوشه‌ای به روش وارد ژنوتیپ‌ها را به سه گروه اصلی تقسیم بندی نمود.

Keywords

• تجزیه علیت
• تجزیه به عامل‌ها
• تجزیه خوشه‌ای
• جو
• همبستگی