بررسی برخی واکنش‌های فیزیولوژیکی و آنتی‌اکسیدانی گیاه لگجی (.Capparis spinosa L) تحت تأثیر تنش شوری

Abstract

لگجی (.capparis spinosa L) یک گیاه سازگار و چندمنظوره است که می­تواند فرصتی ارزشمند برای افزایش سطح سبز و جلوگیری از فرسایش خاک در مناطقی با آب‌وهوای گرم و خشک فراهم کند. به‌منظور ارزیابی مقاومت به شوری و تعیین تاریخ کاشت مناسب گیاه لگجی برای ازدیاد موفقیت‌آمیز و تقویت پوشش گیاهی در کانون‌های بحرانی ریزگرد آزمایشی به‌صورت کرت­های خردشده با 3 تکرار در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. تیمارها شامل چهار تاریخ کاشت به‌عنوان فاکتور اصلی (15 مهر، 15 آبان، 15 آذر، 15 دی) و فاکتور فرعی شامل چهار سطح شوری (شاهد (آب شهری)، 15، 30 و 45 dS m-1) بود. نتایج نشان داد که با افزایش شوری محتوای رنگیزه­های فتوسنتزی کاهش یافتند. مقایسه میانگین ترکیب تاریخ کاشت و شوری نشان داد که در همه تاریخ کاشت­ها، افزایش شوری سبب کاهش محتوای کلروفیل می­شود. محتوای کاروتنوئید نیز تحت تأثیر تنش شوری کاهش یافت. کاشت گیاه لگجی در تاریخ 15 مهر و 15 آبان تأثیر مثبتی بر میزان فتوسنتز خالص دارد و اثر شوری در این تاریخ کاشت­ها بر میزان فتوسنتز کمتر است. با افزایش تنش شوری محتوای پروتئین به‌طور معنی‌داری کاهش یافت ولی محتوای مالون­دی­آلدهید و فعالیت­ آنزیم­های سوپراکسیددیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POD) و آسکوربات­ پراکسیداز (APX) افزایش نشان دادند. مشاهدات ما در مورد محتوای یونی در اندام-هوایی نشان داد که محتوای یون­ سدیم (+Na) با زیادشدن میزان شوری افزایش یافت و محتوای یون­ پتاسیم (+K) کاهش نشان داد، اما در هر سطح شوری مقدار سدیم کمتر از پتاسیم بود. نتایج خصوصیات فیزیولوژیکی و نسبت +Na+/K نشان داد که گیاه لگجی یک گونه تقریباً متحمل به شوری (تا 15 dS m-1) است و به نظر می­رسد که می­تواند یک گزینه مناسب برای ازدیاد موفقیت­آمیز در مناطق خشک و نیمه­ خشک و شور ایران و جلوگیری از فرسایش خاک در این مناطق باشد.

Keywords

• آنتی اکسیدان
• پراکسیداز
• تاریخ کاشت
• سوپراکسید دیسموتاز
• کاتالاز