Research in Agricultural Sciences (Sep 2024)
Fasulye Tohum Böceği, Acanthoscelides obtectus Say (Coleoptera: Chrysomelidae), Mücadelesinde Bazı Zeolitlerin İnsektisidal Potansiyel Etkisi
Abstract
Bu çalışmanın amacı depolanmış ürün zararlısı olan Acanthoscelides obtectus Say (Coleoptera: Chrysomelidae) ile mücadelede kimyasal kullanımının azaltılmasına alternatif olarak 3A, 4A ve 5A zeolitleri kullanarak zararlı popülasyonunu ekonomik zarar eşiğinin altına düşürmektir. Ülkemizde ve dünyada depo zararlılarıyla mücadelede kalıntı bırakmayan uygulamaların geliştirilmesi ve özellikle baklagillerin muhafaza edilmesinde kullanılan zeolit minerallerini de içeren inert tozların kullanımı önem arz etmektedir. İnert tozlar içinde yer alan zeolit, depolanmış tahıllarda ürüne karıştırılarak zararlılara karşı uzun süreli koruma sağlamaktadır. Sentetik zeolitlerin adsorplama, katalizör olma ve iyon değiştirici özelliklerine göre kullanım alanları oldukça geniştir. Bu amaçla A. obtectus’a karşı 3A, 4A ve 5A zeolitler 27 ± 2°C, %65 ± 5 bağıl nem sabit koşulları altında ısıtmalı/soğutmalı inkübatör içerisinde beş farklı dozda (25mg, 50 mg, 75 mg, 100 mg ve 125 mg) test edilmiştir. Uygulama beş tekerrürlü ve her tekerrürde 20 adet ergin olacak şekilde yapılmıştır. Yüzde ölüm oranlarını hesaplamak amacıyla 1, 3, 6, 12, 24, 48, 72, 96, 120 ve 144. saat aralıklarla kontroller yapılmış, canlı ve ölü ergin sayıları kaydedilmiştir. Uygulama öncesi ve sonrası ağırlık kayıpları da değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, zeolitlerin hepsinin kontrole göre etkili sonuçlar verdiği, ancak ayrı ayrı incelendiğinde 3A ve 5A zeolitlerin 4A zeolite kıyasla A. obtectus’a karşı daha etkili oldukları belirlenmiştir. 3A ve 5A zeolitler için istatistiki olarak en yüksek ölüm oranının 125 mg dozda 72. saatte, 4A zeolit için 125 mg dozda 96. saatte olduğu kaydedilmiştir. Tüm dozlar için %100 ölümler 96-144. saatlerde tamamlanmıştır. 3A, 4A ve 5A zeolit dozlarının ve maruz kalma sürelerinin artması A. obtectus’un ölüm oranını arttırmış, yumurta sayısını düşürmüş ve dolayısıyla F1 nesli üretiminde azalmaya sebep olmuştur. Elde edilen sonuçlara göre 3A, 4A ve 5A zeolitlerin A. obtectus’un mücadelesi için umut verici olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords
