تأثیر تمرینات مختلف ورزشی بر عملکرد اندوتلیال عروق؛ متاآنالیز مطالعات داخل و خارج از کشور

Abstract

هدف از ‌‌پژوهش حاضر، متاآنالیز مطالعات انجام‌گرفته درزمینۀ اثربخشی تمرینات مختلف ورزشی بر عملکرد اندوتلیال عروق بود. برای بررسی مطالعات انجام‌شده درمورد عملکرد اندوتلیال عروق، جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی پاب‌مد، ساینس دایرکت، اسکوپوس، وب آو ساینس، اس‌.آی‌.دی، مگ‌ ایران و گوگل اسکولار با کلمات کلیدی مشخص‌شده بین مقالاتی که طی سال‌های (1986) تا (2016) به زبان‌های فارسی و انگلیسی منتشر شده بودند، انجام گرفت. پس از غربال‌گری اولیه، بررسی متن کامل و ارزیابی نقادانۀ مطالعات، مقالاتی که دارای معیارهای ورود به پژوهش بودند، مورد‌آنالیز قرار گرفتند و درنهایت، 14 پژوهش که شامل 17 کارآزمایی با معیارهای ورود به متاآنالیز بود، آنالیز گردید. نتایج متاآنالیز نشان می‌دهد که روش‌های مختلف تمرینی می‌تواند موجب بهبود شاخص اتساع عروقی وابسته به جریان خون در آزمودنی‌های سالم (اندازه اثر 84/0 و سطح معناداری 001/0) و افراد مبتلا به بیماری شریان کرونر (اندازه اثر 49/0 و سطح معناداری 001/0) گردد. ازسوی‌دیگر، اگرچه اندازۀ اثر به‌دست‌آمده برای تمرینات ورزشی مختلف با یکدیگر متفاوت است؛ اما با توجه به تعداد پایین مطالعات نمی‌توان درمورد برتری یک روش تمرینی اظهارنظر قطعی نمود. به‌طورکلی، می‌توان گفت که تمرینات ورزشی می‌تواند در بهبود عملکرد اندوتلیال عروق مؤثر باشد؛ اگرچه باز هم نیاز به مطالعاتی با کیفیت بالا و حجم نمونۀ کافی دراین‌زمینه احساس می‌شود.

Keywords

• عملکرد اندوتلیال
• اتساع عروقی وابسته به جریان خون
• تمرینات ورزشی
• بیماری قلبی ـ عروقی