ارزیابی آسیب‌پذیری و پهنه بندی ریسک آب‌های زیرزمینی در دشت اردبیل

Abstract

تعیین آسیب پذیری و ریسک آب های زیرزمینی، رویکرد مناسبی برای مدیریت آب های زیرزمینی می باشد. در تحقیق حاضر، این ارزیابی بر اساس شاخص جدیدی با سه عامل تراکم منابع نقطه ای آلاینده، آسیب پذیری ذاتی و محدوده گیرش آلودگی چاه ها، برای سفره آب زیرزمینی دشت اردبیل ارائه شده است. در ابتدا یک نسخه اصلاح شده از روش دراستیک برای پهنه بندی آسیب پذیری ذاتی آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه به مساحت 886 کیلومتر مربع استفاده شد. تراکم منابع آلاینده نقطه ای مانند صنایع، روستاها، ایستگاه های پمپ بنزین در زیرحوضه ها به عنوان شاخص بالقوه آلاینده منابع نقطه ای استفاده شد. مدل سازی عددی نیز برای تعیین مناطق گیرش چاه با استفاده از مدل MODFLOW و MODPATH انجام شد. پارامترهای مورد استفاده در این روش تحلیل حساسیت شد همچنین نتایج این شاخص براساس غلظت نیترات و کلرید واسنجی شد که همبستگی مثبتی با شاخص آسیب پذیری داشت. با توجه به ادغام 3 عامل با محدوده ارزشی 10، مقادیر شاخص آسیب پذیری و ریسک آب های زیرزمینی بین صفر تا هزار متغیر است. در بیشتر سطوح دشت، مقدار این شاخص در محدوده طبقه حداقل بود. ولی مقادیر حداکثر این شاخص در مناطق پرجمعیت، حاشیه جاده ها و صنعتی بالا در دشت اردبیل بود. بطور کلی مطابق این شاخص، دشت اردبیل در محدوده آسیب پذیری پایین قرار دارد. این روش منجر به یک رویکرد دقیق و مقرون به صرفه برای محافظت از منابع آب آشامیدنی و کشاورزی و دستیابی به آب زیرزمینی پایدار برای نسل های آینده خواهد شد.

Keywords

• آب زیرزمینی
• آسیب‌پذیری
• آلایندگی
• پهنه‌بندی ریسک