روش شناسی علوم انسانی (Sep 2023)
طبی‌سازی آسیبهای اجتماعی: مطالعه موردیِ نظریه جُرم سزار لومبروزو
Abstract
به فرایند تبدیل وضعیتهای انسانی به مشکلات قابل‌درمان، طبی‌سازی گفته میشود. در این فرآیند، از علوم زیست-پزشکی برای تبیین آسیبهای اجتماعی و ارائه راههای مرتفع کردن و پیشگیری کمک گرفته میشود. سزار لومبروزو پزشک و جرم‌شناس ایتالیایی قرن نوزدهم با تحقیقات خود پیرامون ویژگی‌های جسمانی بزهکاران و تمایزات آنان با دیگر افراد جامعه، یکی از پیشگامان طبی‌سازی جرم و بزهکاری بود و مکتب جرم‌شناسی پوزیتیویستی و دانش انسان‌شناسی جنایی را پایه‌گذاری کرد. در این مقاله میکوشیم فرآیند طبی‌سازی جرم را از منظر روششناسی کار وی بررسی کنیم. ازاینرو، در گام نخست، نشان میدهیم پیشفرض بنیادین پژوهشهای وی مبتنی بر نظریه تکامل لامارک و داروین است. او معتقد بود ویژگی‌های بزهکاران به منشأ آتاویستی دلالت میکند که شرایط جسمی- روانی نیاکان دور خود را بازتولید میکند. درواقع، جرم علامتی است از غرایز ابتدایی که در مجرم نهفته است و جنایتکاران نمودی از بازگشت به یک نوع اولیه یا مادون بشری از انسانها هستند. شیوه کار وی در این مرحله استفاده از جمجمه‌شناسی و انسان‌سنجی بود. در گام دوم، نشان میدهیم روش کار وی در بررسی جرم و بزهکاری، الگوی تفکر پزشکی مدرن درباره آسیب تنی و درمان آن است. لومبروزو میکوشید براساس مفهوم نرمال و غیرنرمال در پژوهشهای آسیب‌شناسی، معیارهایی برای تمییز انسان بزهکار از انسانهای نرمال ارائه دهد.
Keywords
