مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی (Dec 2023)
اثرات اقتصادی و اجتماعی توسعه کسب‌وکارهای فصلی در فرآیند بیابان‌زدایی مراتع شهرستان آق‌قلا (استان گلستان)
Abstract
تغییرات اقلیم با کاهش میزان بارندگی و افزایش نوسانات دمایی موجب تبدیل مراتع به عرصه‌های بیابانی شده است. در سال‌های اخیر پروژه‌های مختلف بیابان‌زدایی در مراتع اجرا گردید که هر یک به نوبه خود اثراتی بر کسب‌وکارهای محلی بر جای گذاشته‌اند. در همین راستا تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی توسعه کسب‌وکارهای فصلی در فرآیند بیابان‌زدایی در مراتع شهرستان آق‌قلا گلستان صورت گرفت. جمعیت مورد مطالعه در این تحقیق 122 بهره‌بردار بود که 92 نفر از آن‌ها بر اساس جدول کرجسی مورگان به‌عنوان نمونه به شیوۀ طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار سنجش تحقیق پرسشنامة محقق‌ساخت بود که روایی محتوایی پرسشنامه از طریق دریافت نظرات کارشناسان و اعضای هیأت مدیره تعاونی مرتعداری بررسی شد. به منظور بررسی پایایی ابزار سنجش نیز ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید که متوسط آن 851/0 به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد، اثرات اقتصادی و اجتماعی توسعه کسب‌وکارهای فصلی در فرآیند بیابان‌زدایی در حد زیاد بود. یافته‌ها نشان داد، «نیروبخشی در مشارکت و همبستگی اجتماعی» و «تنوع‌بخشی به مشاغل»، به ترتیب بالاترین اثرگذاری اجتماعی و اقتصادی در کسب‌وکارهای فصلی ایجاد شده ناشی از اجرای پروژه‌های بیابان‌زدایی را در منطقه مورد مطالعه داشته است. با توجه به نتایج به دست آمده، اشتغال‌زایی هدفمند از طریق معرفی مشاغل جایگزین دامداری و بهره‌گیری از پتانسیل نیروی انسانی موجود در منطقه به ویژه زنان می‌توان انگیزۀ حفاظت مشارکتی و میزان امید به زندگی را در آن‌ها افزایش داده و بر اساس شبکه سازی اجتماعی بین بهره‌برداران و تقویت سرمایه اجتماعی، سطح کسب‌وکارهای عملیات بیابان‌زدایی را توسعه داد.
Keywords
