طراحی الگوی «برنامه‌های پس از مدرسه»1 در فضای مجازی برای دانش‌آموزان سوم راهنمایی (مرحلة اول دورة متوسطه)

Abstract

این پژوهش، طراحی الگوی برنامه­های پس از مدرسه در فضای مجازی را برای دانش­آموزان سال سوم راهنمایی تحصیلی شهر تهران در سال92-1391مورد بررسی قرار داده است. در این چهارچوب مؤلفه‌های اصلی الگو به منظور تعیین نیازها وعوامل اصلی تعیین­کنندة برنامه‌های پس از مدرسه در فضای مجازی، شناسایی و روابط بین آن­ها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. بدین منظور از پرسش­نامة محقق­ساخته برای دانش آموزان و مصاحبة نیمه­ساختاریافته با مدیران و معلمان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت استفاده گردید. داده‌های استخراج شده از پرسشنامه‌ها و نیز مصاحبه با متخصصان و صاحب‌نظران در حوزه­های برنامه­ریزی درسی، تکنولوژی آموزشی و فناوری اطلاعات و ارتباطات با استفاده از دو نرم افزار SPSS و اموس AMOS مورد پردازش و تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به این ترتیب الگوی مفهومی "برنامه­های پس از مدرسه در فضای مجازی" تأیید شد. با توجه به نیازسنجی انجام شده، مؤلفه­های الگوی برنامه­های پس از مدرسه در فضای مجازی، به دو دستة متغیر برون­زاد «دانش و مهارت» و هفت متغیر درون­زاد «فردی-اجتماعی»، «کسب اطلاعات»، «استفادة فوق برنامه»، «دسترسی به اطلاعات و منابع»، «فراغتی»، «محل برنامه‌های پس از مدرسه» و «ویژگی‌های شبکه» تقسیم شدند. در نهایت نتایجنشان داد کهدو مؤلفة "ویژگی­های فردی – اجتماعی" و "محل برنامه‌های پس از مدرسه" بیشترین اثرات را به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر الگوی برنامه­های پس از مدرسه در فضای مجازی دارند. همچنین علاوه برشناسایی مؤلفه­های اصلی برنامه­های پس از مدرسه و بررسی میزان تأثیرات هر کدام، علل و ضرورت این برنامه­ها بر اساس نتایج کمی و کیفی به دست آمده مورد بررسی قرار گرفته است.

Keywords

• برنامه‌های پس از مدرسه
• اوقات فراغت
• فضای مجازی
• نیاز سنجی
• نوجوانان