Prevalentie en prognostisch belang van risicofactoren voor lange opnameduur onder ouderen bij ziekenhuisopname; een klinisch-empirische studie

Abstract

Achtergrond Bij 35% van de oudere patiënten (>70 jaar) die in een algemeen ziekenhuis worden opgenomen is er sprake van toegenomen zelfzorgproblematiek ten gevolge van functieverlies vergeleken met die voor opname. Dit risico loopt op tot 65% bij negentigjarigen en ouder. De patiënten liggen ook langer in het ziekenhuis. Doel van het onderzoek Om inzicht te verkrijgen in de prevalentie van tien klinisch relevante, patiëntgebonden risicofactoren voor lange opnameduur op 1e of 2e opnamedag in het ziekenhuis werd onder 158 ouderen, een onderzoek uitgevoerd. Vervolgens werd de voorspellende waarde van deze risicofactoren voor lange opnameduur geschat; als indicatieve maat voor complicaties. De tien klinisch relevante risicofactoren waren: gebruik van thuiszorg, vallen in de voorgeschiedenis, gebruik van > 4 medicijnen, gewichtsverlies, cognitief niveau en functioneren, zelfzorg, psychiatrische symptomen, gezondheidstoestand en kwaliteit van leven. Resultaten De prevalentie van risicofactoren bij 60+ patiënten was hoog; bij 47,5% van de 60-plus patiënten was sprake van vier of meer risicofactoren voor een relatief lange opnameduur. Thuiszorg en globale cognitieve verslechtering bleken significante voorspellers van lange opnameduur. Tevens leken acute opname, gewichtsverlies, psychiatrische symptomen en subjectieve gezondheidstoestand van belang. De verklaarde variantie van het prognostisch model was relatief gering. Conclusie De bevindingen in deze exploratieve-observationele studie lieten een hoge prevalentie zien van klinisch relevante, patiëntgebonden risicofactoren bij ouderen in een algemeen ziekenhuis. Enkele risicofactoren bleken prognostisch van belang voor lange opnameduur, hoewel de gevonden verklaarde variantie relatief gering is. Dit pleit voor diepgaander en breder onderzoek waarbij naast een uitgebreider aantal patiëntgebonden risicofactoren, andere factoren worden betrokken, zoals inhoudelijke en logistieke aspecten van het ziekenhuis en passende hersteltrajecten. Inzicht hierin maakt het mogelijk dat ouderen at-risk voor een langere opnameduur vroegtijdig worden opgespoord. De literatuur en de resultaten van het huidige onderzoek pleiten voor het realiseren van vroegtijdige parallelle behandeling en zorg in ziekenhuizen en aansluitende hersteltrajecten. Een wetenschappelijk onderzoek naar de (kosten-)effecten van een dergelijke aanpak is eind 2009 in het Vlietland Ziekenhuis te Schiedam gestart.

Keywords

• lange ziekenhuisopname
• prevalentie
• prognostiek
• risicofactoren