Türki Cumhuriyetlerin Banka Finansal Performanslarının Analizi

Abstract

Çalışmanın amacı, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Türkiye’nin de yer aldığı toplam altı Türki Cumhuriyetin bankacılık sisteminin geçmiş ve günümüzdeki finansal performanslarını Çok Kriterli Karar Verme tekniklerinden biri olan COPRAS yöntemi ile karşılaştırmaktır. Çalışmada 2016-2021 dönemleri için söz konusu ülkelerin bankacılık sisteminde yer alan toplam 48 ticari banka ele alınmıştır. Analize her ne kadar altı ülke ile başlansa da Türkmenistan ve Özbekistan’a ait banka verilerinde eksiklik olduğundan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’deki bankalarla çalışmaya devam edilmiştir. Çalışmada literatür çerçevesinde sermaye yapısı (Öz kaynakların toplam aktiflere oranı ile sermaye yeterlilik rasyosu), kârlılık (Net kârın toplam aktiflere oranı ile öz kaynaklara oranı), gelir-gider yapısı (Faiz gelirlerinin faiz giderlerine oranı ile maliyet-gelir oranı) ve likidite yapısını (Likit aktiflerin kısa vadeli yükümlülüklere oranı ile toplam aktiflere oranı) yansıtan 8 finansal orana yer verilmiş olup, ağırlıkları eşit olarak ele alınmıştır. Kullanılan finansal veriler hem kamu hem de özel bankalar için ayrıntılı bilanço ve gelir tablosu bilgilerinin yer aldığı Bankfocus veri tabanından ve yazarların hesaplamalarıyla oluşturulmuştur. İncelenen ülke bankalarının söz konusu dönemde en iyi ve en kötü finansal performans gösterdiği dönemler tespit edilerek sonuçlar analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre tüm yıllar için “CJSC CITIBANK KAZAKHSTAN” bankasının ilk ikide, 2016 yılı hariç diğer 5 yılda ise “CITIBANK-TR” ile “OJSCB BANK OF BAKU” bankalarının ilk beşte yer aldığı görülmüştür. Alan araştırması yapıldığında konuyla ilgili az sayıda çalışmaya rastlanmış olup, bu konuda literatüre katkı sağlanacağı düşünülmüştür.