Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi (May 2020)
YBO3 Fosforunun Termolüminesans Dozimetrik Pikinin Kinetik Parametreleri
Abstract
Bu çalışmanın amacı, katkısız itriyum borat (YBO3) fosforunun termolüminesans (TL) kinetik parametrelerini belirlemektir. Yanma reaksiyonu ile sentezlenen YBO3 fosforu pelet formuna getirilerek TL ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Örnekler, 0,1-5 Gy aralığında beta dozuna maruz bırakılarak 2°C/s’lik sabit hızla oda sıcaklığından 500°C’ye kadar ısıtılmıştır. Örneğe ait TL ışıma eğrileri, hem farklı dozlar hem de farklı ısıtma hızları için elde edilmiştir. Elde edilen TL sinyalleri analiz edilerek 210°C’de merkezlenen TL dozimetrik pikinin tuzak parametrelerinin hesaplanması için mevcut pik şekli (PS), farklı ısıtma hızları (VHR) ve ışıma eğrisi ayrıştırma (GCD) metotları kullanılmıştır. Farklı dozlarda sergilenen TL pikine Chen’in PS metodu uygulandığında ortalama aktivasyon enerjisi (E) 0,847 eV, frekans faktörü (s) 107 s-1 mertebesinde bulunmuştur. İki farklı VHR metodu kullanılarak elde edilen E ve s değerleri, biri için sırasıyla 1,050 ± 0,05 eV ve 109 ± 103 s-1 mertebesinde diğeri için 0,890 eV ve 108 s-1 mertebesinde bulunmuştur. GCD metodu R-studio programının ‘‘tgcd’’ paketi kullanılarak uygulanmıştır. Ayrıştırma, 0,5 ve 5 Gy beta dozlarından elde edilen pik maksimuma uygulanmış ve 1. dereceden kinetiğe uyan iki pikten oluştuğu görülmüştür. Ayrıştırılmış piklerin (pik 1) E değerleri sırasıyla 0,889 ve 0,868 eV olarak bulunurken s değerleri ise her ikisi için de 108 s-1 mertebelerinde bulunmuştur.
Keywords
