Λῃσταί w świetle źródeł literackich przełomu er (I wiek przed Chrystusem i I wiek po Chrystusie)

Abstract

W tym artykule ukazano zakres semantyczny i odcienie znaczeniowe rzeczownika λῃστής w greckiej literaturze powstałej w I wieku przed Chrystusem i I wieku po Chrystusie, co pozwoliło na dogłębne przedstawienie zjawiska bandytyzmu w tym okresie. W opracowaniu poddano analizie zarówno pisma autorów pogańskich, jak i żydowskich oraz teksty nowotestamentalne, w których pojawia się słowo λῃστής. Z przeprowadzonych analiz wynika, że w starożytnej literaturze greckiej pierwotnie rzeczownik λῃστής przybierał zarówno negatywne odcienie znaczeniowe, jak i pozytywne, gdyż określał nie tylko rozbójnika, który siłą zagrabiał cudzą własność, lecz także wojownika (lub najemnika), który w wyniku walki z wrogiem zdobywał łup wojenny, co było jego prawem. Jednak w późniejszym czasie – zwłaszcza w literaturze analizowanej w niniejszym opracowaniu – na pierwszy plan wysuwają się denotacje sensu malo. Autorzy greccy przełomu er posługują się rzeczownikiem λῃστής na określenie wszelkiego rodzaju złoczyńców. Przede wszystkim termin ten odnoszą do bandytów i rozbójników, zwłaszcza działających w zorganizowanych bandach i napadających na podróżnych oraz na ludzkie osiedla w celu dokonania grabieży mienia, a nawet dokonania zabójstw. Określają nim też buntowników, wywrotowców i „rewolucjonistów” występujących przeciw zwierzchniej władzy, co szczególnie widoczne jest w pismach Józefa Flawiusza.

Keywords

• historia starożytna
• historia społeczna
• λῃστής
• λῃσταί
• rozbójnictwo
• bandytyzm