Hitit Sosyal Bilimler Dergisi (Dec 2022)
Turizm ve rekreasyonda Richard M.Ryan ve Edward L.Deci’nin öz-belirleme teorisinin bibliyometrik analizi
Abstract
Edward Deci ve Richard Ryan tarafından geliştirilen bireyin eylemlerini veya durumlarını herhangi bir dış baskı olmaksızın kendi başına belirlemesi olarak ifade edilebilen öz belirleme teorisinden, ağırlıklı olarak psikoloji ve eğitim alanında yararlanılmaktadır. Bunun yanı sıra, yeni bir teori olmasına rağmen, rekreasyon tercihlerinin anlaşılması ve açıklanması bakımından önemli bir rol üstlenmektedir. Çalışmanın amacı, Ryan ve Deci’nin öz belirleme teorisinden yararlanan çalışmaların bibliyometrik analizini yaparak, teoriye yönelik turizm ve rekreasyon alanında yapılan akademik çalışmaların sistematik bir biçimde değerlendirilmesi, teorinin kullanım sıklığını ortaya koyarak rekreasyon olguları ile ilişkisini ve yeterliliğinin açıklanması hedeflenmekte ve gelecek çalışmalar için yönlendirici katkılar sunmaktır. Çalışmanın örneklemini; Scopus veri tabanında, teorinin ortaya atıldığı 1980 yılı ile günümüz 2022 yılı arasında, “Öz belirleme Teorisi-Self determination Theory” ve “Ryan, Deci” anahtar kelimelerini “başlık” ve “anahtar kelime” olarak kullanan 8.849 adet çalışma oluşturmaktadır. Çalışma verilerinin analizinde, frekans analizinden ve VOSviewer istatistik programından yararlanılmıştır. Veriler farklı başlıklar altında sınıflandırılarak yorumlanmıştır. Çalışmada elde edilen bulgulara göre 1980-2022 yılları arasında, “Rekreasyon-Recreation” ve “Öz belirleme Teorisi-Self determination Theory” anahtar kelimelerinin kullanıldığı 514, “Turizm-Tourism” ve “Öz belirleme Teorisi-Self determination Theory” anahtar kelimelerinin kullanıldığı 438 çalışma tespit edilmiştir.
Keywords
