برهمکنش حجم آب مصرفی و شوری آب آبیاری بر عملکرد گندم در مناطق خشک (مطالعه موردی: یزد)

Abstract

کشاورزانی که با مساله شوری روبه‏رو هستند، گاهی سوالاتی در خصوص پیش‌بینی عملکرد، تحت تاثیر شوری آب آبیاری (ECiw) و حجم آب مصرفی (Viw) مطرح می‌نمایند که پاسخ به آن‌ها، مستلزم اطلاع از تابع تولید گیاه می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی برهمکنش شوری آب آبیاری و حجم آب مصرفی برعملکرد گندم (رقم نارین) طی سه سال زراعی 97-1396، 98-1397 و 99-1398 در یزد انجام شد تا تاثیر مقادیر مختلف حجم آب (بین 4500 تا 11600 مترمکعب بر هکتار) بر عملکرد گندم در سه سطح شوری (3، 5 و 8 دسی زیمنس بر متر) مورد تجزیه و تحلیل رگرسیون قرار بگیرد. در ادامه، معادله‌ای برای تخمین عملکرد براساس شوری و حجم آب مصرفی ارائه و ارزیابی شد. نتایج حاصله بیانگر افزایش تاثیرپذیری افت عملکرد گندم از حجم آب آبیاری در شرایط شور‌ نسبت به شرایط غیرشور بود؛ به‏طوری‌که کشاورزان مناطق شور باید در مورد کفایت حقابه در اختیار خود برای تامین نیاز آبی مزرعه (اعم از نیاز گیاه و نیاز آبشوئی) اطمینان داشته و برنامه‌ریزی‌های آبیاری را با دقت بیشتری نسبت به شرایط غیرشور انجام دهند. در خصوص معادله تخمین عملکرد براساس ECiw و Viw، ضریب تبیین (R2) این معادله 0/67 بوده و انتظار می‌رود عملکرد گندم را با خطای تقریبی 524± کیلوگرم بر هکتار در منطقه مطالعاتی برآورد نماید. این معادله برای برآورد افت تولید گندم در اثر افزایش شوری و یا کمبود آب آبیاری، تخمین عملکرد مزرعه قبل از برداشت محصول و یا تامین نیاز آبی مزرعه برای تولید مقدار مشخصی محصول در منطقه مطالعاتی کاربرد دارد.

Keywords

• تابع تولید
• گندم آبی
• شوری
• یزد