بررسی تغییرات زمانی و مکانی شاخص‌های گرد‌و‌غبار در شرق خراسان بر پایۀ داده‌های ماهواره‌ای

Abstract

ذرات معلق در هوا نقش مهمی در توازن انرژی زمین و جو ایفا می‌کنند و به عنوان یک عامل مهم در تعیین تغییرات آب‌وهوایی شناخته می‌شوند. هرساله طوفان‌های گرد‌و‌غبار اثرات مخربی بر روی سلامت، مزارع، تأسیسات و اکوسیستم‌ها می‌گذارند. خراسان ازجمله مناطقی است که به‌شدت تحت تأثیر این پدیده قرار دارد و بادهای 120 روزه سیستان از عوامل تشدید‌‌کننده این پدیده بخصوص در مناطق شرقی است. یکی از راه‌های مطالعۀ این پدیده روش‌های سنجش‌ازدوری است. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات زمانی و مکانی شاخص‌های گرد‌و‌غبار بر پایه داده‌های ماهواره‌ای در منطقۀ شرق خراسان انجام پذیرفته‌ است. در این پژوهش جهت مطالعۀ ذرات معلق جو، از شاخص‌های UVAI،AAOD و AOD استفاده شده است. برای این منظور از داده‌های سنجندۀ TOMS بر روی ماهوارۀ Nimbus 7 در سال‌های 1978 تا 1993 و بر روی ماهوارۀ Earth probe در سال‌های 1996 تا 2005 و از داده‌های سنجنده OMI بر روی ماهوارۀ Aura از سال 2004 تا 2014 استفاده شده است. نتایج این پژوهش روند صعودی این شاخص‌ها را در طی سال‌های‌ 2014-1978 نشان می‌دهد.‌ همین‌طور شاخص UVAI بیشترین میزان ذرات معلق را در سال‌های 2002، 2008 و 2014 و شاخص‌های AAOD و AOD بیشترین میزان ذرات معلق را در سال‌های 2008 و 2014 نشان می‌دهند.

Keywords

• شاخص‌های گرد‌و‌غبار
• شرق خراسان
• سنجنده‌ی toms
• سنجنده‌ی omi