چارچوب ممیزی مدیریت دارایی‌های فکری در شرکت‌های دانش‌بنیان

Abstract

امروزه اصلی‌ترین دارایی شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان، دارایی‌های فکری است. این شرکت‌ها علاوه بر مدیریت دارایی‌های ملموس و متداول، نیازمند وجود توانمندی مدیریت دارایی‌های فکری در سبد توانمندی‌های خود هستند. از این‌رو در ابتدا باید بتوانند دارایی‌های فکری خود را ممیزی نمایند. اما سؤال اصلی این است که چه چارچوبی برای مدیریت دارایی‌های فکری و نحوه بکارگیری و پیاده‌سازی آن در شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد؟ با در نظر داشتن اینکه حوزه زیست‌فناوری در ایران یکی از حوزه‌های پیشرو در ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان بوده است، هدف این مقاله ارائه چارچوبی برای ممیزی مدیریت دارایی‌های فکری در شرکت‌های دانش‌بنیان به طور کلی و بررسی دقیق‌تر آن در حوزه مذکور است تا با شناسایی وضع موجود مدیریت دارایی‌های فکری در آنها و مشخص نمودن نقاط ضعف و قوت موجود در ساختار اجرایی‌شان، راهکارهایی برای ارتقاء سطح مدیریت دارایی‌های فکری در شرکت‌های دانش‌بنیان این حوزه، ارائه دهد. روش تحقیق بکاررفته در این مقاله، پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌های آن، مصاحبه با خبرگان و پرسشنامه بوده که برای تحلیل داده‌های گردآوری شده از روش تحلیل تم استفاده شد. بر این اساس، شاخص‌های اصلی چارچوب ممیزی مدیریت دارایی‌های فکری تحت عناوین توانمندی رهبری و مدیریت دارایی‌های فکری در سازمان، میزان ساختارمندی مدیریت دارایی‌های فکری در سازمان، توانمندی شناسایی و احصاء دارایی‌های فکری سازمان، توانمندی حفاظت از دارایی‌های فکری سازمان، توانمندی تجاری‌سازی دارایی‌های فکری سازمان و نهایتاً توانمندی رصد و پایش دارایی‌های فکری رقبا و سایر بازیگران شناسایی شد. پس از وزن‌دهی شاخص‌های شناسایی‌شده، از روش مقایسه‌های زوجی مشخص شد که وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه زیست‌فناوری از منظر مدیریت دارایی‌های فکری بسیار ضعیف می‌باشد. در نهایت هم توصیه‌هایی به ستاد توسعه زیست‌فناوری ایران و مدیران شرکت‌های مورد مطالعه ارائه شده است.

Keywords

• دارایی های فکری
• ممیزی مدیریت مالکیت های فکری
• شرکت های دانش بنیان
• زیست فناوری