مجله دانشکده پزشکی اصفهان (Nov 2016)
بررسی مولکولی cDNAی کد کنندهی سم مؤثر بر ایزوفرم دوم گیرندهی ریانودین حاصل از کتابخانهی cDNAی غدهی زهری عقرب زرد ایرانی Odontobuthus doriae
Abstract
مقدمه: زهر عقربها، از پپتیدهای فعال زیستی تشکیل شده است که ارزش پزشکی در کشف دارو دارند. امروزه، بسیاری از مطالعات به آیندهی درمان با ترکیبات زهر عقربها بر اساس فعالیت طبیعی که در زهر دارند، اشاره میکنند. یکی از انواع پپتیدهای زهری، سموم مؤثر بر کانالهای کلسیمی است که گیرندههای کلسیمی حساس به ریانودین (Ryanodine sensitive Ca+2-receptors یا RyRs) را مهار میکنند. فعالیت کنترل نشدهی ایزوفرم-2 این کانالها (RyR2) در مشکلاتی مانند آریتمی قلبی مشاهده شده است. سموم کلسیمی مهار کنندهی این گیرندهی یونی، میتواند به عنوان دارویی طبیعی در جهت درمان این عارضه باشد. روشها: کتابخانهی complementary DNA (cDNA) از غدهی زهری 6 عقرب Odontobuthus doriae ساخته شد. cDNAی مربوط به ODCaTx1 از این کتابخانه جدا و تعیین ترادف نوکلئوتیدی شد. توالی حاصل مورد ارزیابیهای مولکولی به کمک برخی نرمافزارها نظیر ORF finder، BlastP، DISULFIND، signalP4.1، ProtParam و Phyre2 مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها: پپتید احتمالی ODCaTx1 دارای وزن مولکولی بسیار کم (1/4440 دالتون) و 43 اسید آمینه بود که جزء مولکولهای پایدار طبقهبندی شد. این پپتید، در بررسیهای متعدد بیوانفورماتیک، شباهت بسیار زیادی به نوعی سم مهار کنندهی RyR2 از عقرب Hottentotta judaicus داشت. نیمه عمر تخمینی آن (در رتیکولوسیتهای پستانداران، In vitro) 30 ساعت محاسبه شد. نتیجهگیری: در این مطالعه، cDNAی یکی از سموم کلسیمی مؤثر بر ایزوفرم-2 گیرندههای ریانودین و پپتید احتمالی آن (ODCaTx1) از غدهی زهری عقرب زرد ایرانی، مورد ارزیابی مولکولی قرار گرفت. همچنین، بستری مناسب جهت بیان مقادیر کافی از پپتید به وجود آمد. این سم به دلیل اندازهی کوچک و پایداری زیاد، میتواند کاندیدای مناسبی در مطالعات دارویی مرتبط با درمان آریتمی قلبی و تشنج باشد.