سیاست علم و فناوری (Jun 2019)
سیاست‌های نظام مالکیت فکری با هدف توسعه نوآوری
Abstract
نظر به نقش پیشران دانش و فناوری در توسعه کشورها و کالای عمومی تلقی شدن دانش، بهر‌ه‌برداری اقتصادی از دانش و فناوری نیازمند صیانت‌پذیری آنها است. سیاست‌گذاری در خصوص این صیانت‌پذیری و شرایط آن حائز اهمیت بوده و در تنظیم این سیاست‌ها باید از یک سو تشویق به نوآوری در پدیدآورندگان و کارآفرینان، و از سوی دیگر تشویق جریان توسعه و انتشار دانش مورد توجه قرار گیرد. این سیاست‌ها بسته به وضعیت توسعه هر کشور متنوع و متفاوت هستند و از این رو هوشمندی دولت برای مداخله در نظام مالکیت فکری ضروری است. این مداخله هم در سطح اجزاء یعنی قوانین، سازمان‌ها و بازیگران و هم در سطح کارکردها است. در این مقاله پس از مقدمه‌ای مختصر، نقش دارایی‌های فکری در رشد اقتصادی و دامنه شمول و نقش هر کدام از شقوق دارایی‌های فکری ارائه خواهد شد. در ادامه، ضرورت مداخله دولت در سیاست‌گذاری و تنظیمات نهادی با توجه به رویکردهای مختلف از منظر نوع مداخله دولت بیان خواهد شد. سپس نظام مالکیت فکری به تفکیک ساختارها، قوانین و بازیگران آن تشریح و برخی راهبردهای مرتبط با زیرساخت مالکیت فکری ارائه و در پایان نیز وضعیت کشور در موارد پیش‌گفته به همراه دو مثال از حوزه‌های کاربردی و بااهمیت بررسی خواهد شد.
