Din ve Bilim Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi (Dec 2022)
Latîfe ez-Zeyyât’ın el-Bâbu’l-Meftûh Adlı Romanında Gelenekle Modernite Arasında Kadın Tipolojileri
Abstract
17. yüzyıldan itibaren Avrupa’nın kendi iç dinamikleriyle başlayan, siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel alanda yaşanan değişiklikleri ifade eden modernizm, batı dışı ülkeleri de etkisi altına almayı başarmıştır. 1789’da Fransa’nın işgali sonrasında modern batıyla tanışan Mısır, birçok alanda batılılaşma yoluna gider. Bu süreçte ülkeye giren ve modern bir tür olan roman, Mısır’ın modernleşmesi yolunda kullanılan etkin bir araç olmuştur. Modern Mısır romanının önde gelen isimlerinden Latîfe ez-Zeyyât’ın başyapıtı el-Bâbu’l-Meftûh, 1960 yılında yayınlandığı zaman Mısır’da büyük yankı uyandırır. 1963 yılında sinemaya uyarlanan ve halkın hafızasında derin iz bırakan eserin hem kendisi hem de filmi, günümüzde Mısır gençlerini yönlendirmeye devam etmektedir. Yazarın biyografisinden önemli ölçüde izler taşıyan roman, Mısırlı orta sınıf ailede yetişen bir genç kız olan Leyla’nın gözünden antiemperyalist mücadeleyi anlatırken modernitenin temel değerlerinden olan otorite karşıtlığı, özgürlük, bireysellik ve geleneği reddetme gibi konuları ele almıştır. Mısır’ın ilk feminist yazarlarından kabul edilen Latîfe ez-Zeyyât’ın başyapıtında ele aldığı en önemli konulardan biri kadının özgürleşmesi ve kendi kimliğini oluşturmasıdır. Romanın kadın kahramanı Leyla’nın kimlik arayış serüveni romanın ana konularından biridir.
Keywords
