Danisname Beşeri ve Sosyal Bilimler Dergisi (Mar 2022)
Şahkerim Kudayberdiulı’nın Eserlerinde Tasavvufî Unsurlar: Ruh, Nefs ve Kalp
Abstract
Kazak halkının yer altı ve yer üstü kaynaklarını ele geçirmek ve sömürmek için, Rus Çarlığı ve Sovyetler Birliği’nin ilk olarak bu hazinenin sahibi olan Kazak halkını milli ve manevî değerlerinden ayırması gerekirdi. Bunun için yapılması gereken ilk şey, halkı milli değerleriyle bütünleşmiş olan dininden uzaklaştırmaktır. Bu yüzden Sovyetler Birliği’nin ilk amacı, halkın dilini ve dinini ortadan kaldırmak olmuştur. Bu doğrultuda Ruslar, değerlerine bağlı olan Kazak aydınlarını hedef aldılar ve pek çoğunu öldürdüler. Bunlardan biri de Kazak halkının düşünürü, şairi, tasavvuf ilminin nasihatçisi Şahkerim Kudayberdiulı’dır. Doğu edebiyatıyla büyümüş, tasavvuf edebiyatı mensupları ile divan şairlerini kendine rehber ve pîr edinmiş Şahkerim, Kazak halkına milli ve manevî unsurları öğretmeye çalışmış, onları bilinçlendirme çabası içinde olmuştur. Geleneksel Müslüman düşünür, şair ve sûfîler gibi Şahkerim de eserlerinde toplumu sembolik ifadelerle İslam dinine ve ilahî aşka davet etmiştir. Yaşadığı zaman ve bölgesinde etkili biri olan Şahkerim’in eserlerinin halen tasavvufî açıdan tahlil edilerek değerlendirilmediğini ifade etmek gerekir. Bu çalışmada, Şahkerim’in eserlerindeki tasavvufî unsurlar ele alınmaya çalışılacaktır.
Keywords
