فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده (Sep 2023)
عوامل موثر بر فرزندآوری با تاکید بر شبکه‌های اجتماعی مجازی
Abstract
هدف پژوهش شناسایی عوامل موثر بر گرایش به فرزندآوری با تاکید بر شبکه‌های اجتماعی مجازی است. جامعه آماری، زوج‌های تک‌فرزند و یا بی‌فرزند منطقه چهار شهر تهران است که برحسب اشباع نظری و نمونه‌گیری هدفمند از 15 زوج، مصاحبه به عمل آمد. برای تحلیل داده‌ها از راهبرد کیفی نظریه داده‌بنیاد استراوس و کوربین و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. جهت اعتبارسنجی از کدگذاری شخص ثالث استفاده شد تا از درستی کدگذاری و سلیقه‌ای نبودن درک محقق از مضمون مصاحبه‌ها اطمینان حاصل شود. بر مبنای نتایج، مدل پژوهش در چارچوب شش مقوله؛ شرایط علی شامل شرایط بد اقتصادی، شکل‌گیری فرهنگ‌های جدید و ناپایداری سیاسی، شرایط زمینه‌ای دربرگیرنده فشارهای رسانه‌ای، باورها و گرایش‌های عمومی، چشم‌وهم‌چشمی‌ها، غلبه و هجمه اینفلوئنسر های مجازی، شرایط میانجی یا مداخله‌گر شامل افزایش توقعات خانواده‌ها، دشواری تأمین هزینه‌های کودک، ترس از مسئولیت، نگرانی بابت ثبات کشور و اخبار نگران کننده، مقوله محوری شامل ترس از مسئولیت، راهبردها شامل حضور مثبت در فضای مجازی، تبلیغ فرزندآوری در این فضا، ارائه الگوهای خوب در فضای مجازی، تسهیل وضعیت اقتصادی، برگزاری جلسات تحلیلی در این فضا، پیامدها شامل کاهش ترس زوجین جوان، ایجاد لذت فرزند داشتن و فرزند آوری، افزایش گرایش به ازدواج و به حاشیه راندن صفحات معاند می‌باشد. بر مبنای نتایج پژوهش، هر چه حضور در فضای مجازی در راستای احیای سلامت جامعه و جمعیت کشور بالاتر باشدُ بیشتر شاهد ایجاد لذت فرزند داشتن و فرزند آوری در بین زوج‌های جوان و افزایش گرایش به ازدواج هستیم.
