چارچوبی برای کلیدی‌ترین شایستگی‌های یادگیری آینده

Abstract

هدف: آموزش و یادگیری شایستگی‌محور بر توانمندسازی دانش، ارزش‌، توانایی و نگرش‌های بایسته فراگیران برای پرداختن به مسائل و موضوع‌های پیچیده‌ای که در زندگی شخصی و حرفه‌ای آینده خود با آن‌ها روبرو خواهند شد، پافشاری دارد. از این رو، هدف این پژوهش، پیشنهاد چارچوبی برای پرورش شایستگی‌ها و توانمندی‌های کلیدی مورد نیاز فراگیران در نظام‌های آموزشی بوده است. مواد و روش‌ها: این پژوهش از دیدگاه هدف، پژوهشی کاربردی است؛ و از دیدگاه چگونگی گردآوری داده‌ها، در گروه «پژوهش کیفی» طبقه‌بندی می‌شود؛ به این صورت که با انجام مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 26 نفر از اندیشه‌پردازان دانشگاهی، که به روش نمونه‌گیری هدفمند به روش زنجیره‌ای انتخاب شده بودند و نیز با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، کلیدی‌ترین شایستگی‌ها و توانمندی‌های شناختی، رفتاری و اجتماعی فراگیران شناسایی شد و چارچوب مفهومی شایستگی‌های یادگیری آینده‌اندیشانه به تصویر کشیده شد. برای اعتباربخشی یافته‌های کیفی، از راهبردهای: بازبینی مشارکت‌کنندگان و بازبینی همکاران استفاده شده است. بحث و نتیجه‌گیری: برپایه بازکاوی داده‌های مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته، در مجموع شانزده زیرمقوله و دو مقوله اصلی بسان اصلی‌ترین شایستگی‌های شناختی، رفتاری و اجتماعی مورد نیاز فراگیران شناسایی شد. به بیانی دیگر، در مجموع شش زیرمقوله- حل مسئله، اندیشه‌ورزی نقادانه، آفرینشگری، خودشناسی، بازاندیشی انتقادی، خوداصلاحی- بسان شایستگی‌های شناختی و فراشناختی و ده زیرمقوله- کار گروهی، همدلی، کنجکاوی، مهارت‌های ارتباطی و بین فرهنگی، خودباوری، نرمش‌پذیری، مسئولیت‌پذیری فردی و اجتماعی، تصمیم‌گیری مشارکتی، انتقادپذیری، اخلاق‌مداری- بسان شایستگی‌های رفتاری و اجتماعی مورد نیاز فراگیران شناسایی شد. بر پایه یافته‌های پژوهش، نیاز است نسل کنونی و آینده به شایستگی‌های کلیدی دست یابند تا بتوانند در جهان آشوبناک، شتابان و ناپایدار کنونی، به زندگی خویش سامان دهند. از این رو، سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی (آموزش)، برای توسعه شایستگی‌های کلیدی شناختی، رفتاری و اجتماعی، افزون بر شایستگی‌های پایه پیشنهاد می‌شود.

Keywords

• شایستگی‌های یادگیری
• شایستگی‌های شناختی-فراشناختی
• شایستگی‌های رفتاری- اجتماعی
• یادگیری/ آموزش آینده